طراحی الگوی برنامه درسی هنر آموزش‌های عمومی (ابتدایی و متوسطه اول)

نویسندگان

1 .استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 .استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه حکیم سبزواری سبزوار

3 . استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه حکیم سبزواری سبزوار

4 دانش آموخته دکتری فلسفه تعلیم و تربیت

چکیده

امروزه آموزش هنر یکی از دغدغه‌های ملی و جهانی نظام‌های آموزشی است. در این راستا، هدف اصلی مقاله، طراحی الگوی برنامه درسی هنر آموزش‌های عمومی (دوره ابتدایی و متوسطه اول) به منظور ایجاد یک چارچوب مفهومی در جهت اندیشیدن بیشتر پیرامون مؤلفه‌های مرتبط با آموزش هنر بود تا مورد استفاده تولیدکنندگان برنامه درسی قرار گیرد. در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیلی به سؤالات مرتبط پاسخ داده شد. به منظور طراحی الگو، بر اساس یک قیاس عملی، هدف غایی، درک معنا به‌عنوان مقدمه اول در نظر گرفته شد. در مقدمه دوم نیز اهداف عام و رویکردهای آموزش هنر قرار گرفتند. اهداف عام شامل: ابراز خود، درگیر شدن در جامعه، فهم جهان، مهارت‌های ارتباطی، اخلاق حسته و پرورش عواطف و رویکردهای تأثیرگذار در این الگو شامل: رویکرد اسلامی، دیسیپلین محور، دریافت احساس و معنا، رویکرد تلفیقی و چشم بصیرمی باشند. نتیجه این قیاس، شامل: اصول مغایر نبودن برنامه‌ها با هنر اسلامی، دیسیپلین مداری، تلفیق انگاری، توجه به ویژگی‌های تحولی، واکاوی معنا، جهت‌گیری به‌سوی ادراک فرم، پرورش خلاقیت و تخیل و اصل ارتباط و کاربرد هنر به‌عنوان گزاره‌های تجویزی مشخص شدند. در ذیل هر اصل ارتباط آن‌ها با مبانی، رویکرد یا رویکردها تعیین گردید و همچنین ویژگی‌ها و روش‌های دستیابی به هر اصل بیان گردید. طراحی الگوی جامع آموزش هنر جهت بهبود و ارتقاء تربیت هنری در نظام آموزشی نیز پیشنهاد گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing of Art Curriculum Model in Public Education (Elementary & Junior School)

نویسندگان [English]

  • r S 1
  • A K 2
  • S M 3
  • M P 4
1 .استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
2 .استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه حکیم سبزواری سبزوار
3 . استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه حکیم سبزواری سبزوار
4 دانش آموخته دکتری فلسفه تعلیم و تربیت
امینی، محمد (1380). طراحی الگوی مطلوب تربیت هنری در دوره ابتدایی، پایان‌نامه دکتری برنامه‌ریزی درسی دانشگاه تربیت مدرس به راهنمایی دکتر محمود مهرمحمدی.
امینی، محمد (1384). تربیت هنری در قلمرو آموزش و پرورش. تهران، آییژ.
اینگرسول، رابرت (1387). هنر و اخلاق، ترجمه مهدی حبیب الهی، فصلنامه اخلاق، شماره 15، 148-163.
باقری، خسرو (1376). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. انتشارات مدرسه، چاپ چهارم.
جعفری، محمدتقی] بی‌تا[. زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام. تهران، انتشارات شرکت سهامی چاپخانه وزارت ارشاد اسلامی.
جوادی آملی، عبدالله (1385). هنر و زیبایی از منظر اسلام. نشریه فرهنگ و هنر، شماره 21 و 22، 43-52.
جوزی، حسین (1387). روش‌ها و فنون تدریس هنر. تهران، انتشارات مدرسه، چاپ اول.
حسینی روح الامینی، جمیله السادات (1380). سیر تحول برنامه‌های درسی ابتدایی.
خوانساری، محمد (1376). منطق صوری. تهران، انتشارات دانشگاه تهران چاپ دوازدهم.
رضایی، منیره (1383). نقد و بررسی زیباشناسی هری برودی و کاربرد آن در تعلیم و تربیت. پایان‌نامه دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تربیت مدرس به راهنمایی دکتر محمود مهر محمدی.
سلیمانی، توران، نوربخش، مهوش، علیجانی، عیدی (1391). تأثیر 12 هفته تمرینات ایروبیک و ورزش در آب بر کیفیت زندگی و شادکامی زنان غیر ورزشکار میان‌سال، نشریه رفتار حرکتی و روانشناسی ورزشی، شماره 10، 105-122.
شعبانی ورکی (1386). رئالیسم استعلایی و ثنویت کاذب. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، شماره 20، 65-86..
شورت، آدموند سی (1387). روش‌شناسی مطالعات برنامه درسی. ترجمه محمود مهر محمدی. تهران، انتشارات سمت و پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
صابری، رضا و مهرام، بهروز (1390). جایگاه ابعاد هنری و ساختار محتوایی در کتب درسی آموزش هنر دوره راهنمایی: گامی در جهت شناخت برنامه درسی مغفول. فصلنامه علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره ششم، شماره 1 و 2، 61-82.
صابری، رضا و سعیدی رضوانی، محمود (1391). کاربرد زیبا گرایی و هنر در تربیت دینی. دوفصلنامه تربیت اسلامی. شماره 15، 113-134.
غنایی چمن‌آباد، علی، کارشکی، حسین (1390). تأثیر حرکات موزون ورزشی بر هوش عینی کودکان پیش‌دبستانی. پژوهش‌های روانشناسی بالینی و مشاوره، 1(1)، 167-178.
فردانش، هاشم (1387). طبقه‌بندی الگوهای طراحی سازنده گرا بر اساس رویکرد‌های یادگیری و تدریس، فصلنامه مطالعات تربیتی و روانشناسی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 19، 5-21.
قورچیانی، مریم (1374). بررسی وضعیت آموزش هنر دوره راهنمایی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته گرافیک دانشگاه تربیت مدرس به راهنمایی جواد پویان.
کاظم پور، اسماعیل، رستگارپور، حسن، سیف نراقی، مریم (1387). ارزشیابی برنامه درسی هنر دوره راهنمایی بر اساس رویکرد دیسپلین محور. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد واحد گرمسار، سال دوم، شماره 4، 125-150.
کاظمی، علی (1375). جایگاه تدریس هنر در مدارس راهنمایی استان سمنان از دیدگاه معلمان و دانش‌آموزان. پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
کیان، مرجان، مهرمحمدی، محمود، ملکی، حسن، مفیدی، فرخنده (1390). طراحی و اعتباربخشی الگوی مطلوب برنامه درسی هنر دوره ابتدایی ایران. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، 6(21)، 123-163.
کیان، مرجان (1390). شناسایی و تبیین برنامه درسی مغفول هنر دورة ابتدایی ایران مبتنی بر الگوی مطلوب، پایان‌نامه دکترای برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه علامه طباطبایی. به راهنمایی: دکتر محمود مهرمحمدی.
مصباح یزدی، محمد (1390). مبانی و اصول تعلیم و تربیت، درج شده در سایت:www. Mesbahyazdi. Org به تاریخ 29/3/90.
مطهری، مرتضی (1385). فطرت انسان. تهران، انتشارات صدرا.
مهر محمدی، محمود و امینی، محمد (1380). طراحی الگوی مطلوب تربیت هنری در دوره ابتدایی. فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهراء سال یازدهم، شماره 39، 245-219.
مهر محمدی، محمود (1383) چیستی. چرایی و چگونگی آموزش عمومی هنر. تهران، انتشارات مدرسه. چاپ اول.
مهرمحمدی، محمود (1389). بازشناسی مفهوم و جایگاه تخیل در برنامه‌های درسی آموزش با تأکید بر دوره ابتدایی. مطالعات تربیتی و روانشناسی، 11(1)، 5-20.
مهرمحمدی، محمود و کیان، مرجان (1393). برنامه درسی و آموزش هنر در آموزش و پرورش. تهران، سمت
میرزا بیگی، حسن (1370). نقش هنر در آموزش و پرورش و بهداشت روانی کودکان، انتشارات مدرسه.
نیکنام، زهرا (1386). طراحی الگوی آموزش علوم پنجم ابتدایی. پایان‌نامه دکتری دانشگاه تربیت مدرس رشته برنامه‌ریزی درسی.
وزارت آموزش و پرورش (1387). فلسفه تربیت جمهوری اسلامی ایران. دفتر شورای عالی آموزش و پرورش.
هادسن، جان (1382). کاربردهای نمایش در تعلیم و تربیت و اجتماع، ترجمه یدالله آقا عباسی، تهران، انتشارات نمایش.
Bresler, L. (2002). Harry Broudy on the cognitive merits of music. education: Implications for research and practice of arts curriculum. Art Education Policy Review,110(3),27-34.
Brinkerhoff, D. B. Whitte, L. K. Ortegea, S. T. & Weitz, R. (2007). Essentials of sociology. (7thed). Belmont, C A: Wadsworth Publishing.
Broudy, H.S. (1987).The Role of imagery in learning. The Getty education institute for the arts, Occasional paper.
Cunliffe, L. (2005).The Problematic relationship between knowing how and knowing that in secondary art education. Oxford Review of Education,31(4), 547-556.
Cunliffe, L. (2010). Representing and practicing meaningful differences in a well-structured but comply art curriculum. Curriculum Studies,42(6), 727-750.
Curtin, D. W. (1982). Varieties of aesthetic formalism. The Journal of Aesthtic and Criticism, 40(3), 315-326.
Efland, A. D. (2002). Art and cognition: integrating the visual arts in the curriculum. Teachers College, Columbia University New York and the National Art Education Association.
Efland, A. (2004). Emerging visions of art education. In E. Eisner & M. Day (Eds.), Handbook of Research and Policy in Art Education(691-699). Mahway, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Eisner, E. (2004). The arts and the creation of mind. New Haven: Yale University Press.
Eisner. E. (2005). Reimagining schools: The selected works of Elliot Eisner. Selected Articles. Rutledge.
Gaudelius, Y. & Speirs, P. (2005). Contemporary issues in art education. Upper saddle river, NJ: Pearson education, Jnc.
Goldbard, A. (2006). New Creative Community: The art of cultural development.Oakland, CA: New Village Press.
Hurwitz, A &. Day, M. (1991). Children and their art. Harcourt brace Jovanovich inc.
Leder,H. Beke, B. Oberst, A. Augustin. D. (2004). A Model of aesthetic appreciation and aesthetic judgment. British Journal of Psychology, 95, 489- 508.
Paatela, Niemen, M. (2008). The Intertextual Method for Art Education Applied in Japanese paper Theatre a study on Discovering Intercultural Differences. Journal compilation 5(3), 41-56.
Perkins, H.S. (1994).The Eye: Learning to think by looking at art. The Getty education institute for the art. Occasional paper No 4.
Saberi, R. Jafei Suny. H, Ghandili, J. & Kareshki, H. (2012). Identification of current art education approaches in Iran’s middle school period art education. E- International Journal of Educational Research, 3(3), 50-64.
Saberi, R. Jafari Suny. H, Gandili, J. & Kareshki, H. (2013). Identification of currentarteducation approaches in Iran’s middle school. A Step toward identifying knowledge domains. World Applied sciences Journal, 24(1), 130-134.
Scuutz, M. and M.J. Hatch. (1995). Learning with multiple paradigm: The case of paradigm interplay in organizational culture studies, Academy of management review, 21(4), 529-557.
Seely – Brown, J. (2008). How to connect Technology and passion in The Service of Learning. Chronicle of Higher Education.
Serig, D. A. (2008). Visual metaphor and the contemporary artist: Ways of thinking and making. Saarbrücken, Germany: VDM Verlag Dr. Müller Aktiengesellschaft & Co.
Smithrim, K.& Uptis, R. (2005). Learning through the art: Lessons of engagement.Canadian Journal of Education,28(1-2),109-127.
Smith, R. A. (2001). A View from aesthetic education. Research Studies in Music Education,1(17),60-69.
Stankiewicz, M.A. (2000). Discipline and the Future of Art Education. Studies in Art Education,41(4), 301-315.
Weisburg, R. W. (2006). Creativity: Understanding and innovation in problem solving Science, Invention and the Arts. Hoboken, New Jersy,
Wheat, B, M. (2005). Creating and teaching the Arts- in fused curriculum: A case study of Art, Music, and Drama in and Exemplary Elementary Classroom. For the Degree of philosophy, copyright by proquest.