مرور نقادانه مطالعات انجام شده در حوزه مسائل کلامی ریاضی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 دانشگاه الزهرا

چکیده

یکی از راهکارهای توانمندساز دانش­آموزان در به­کارگیری ریاضی در زندگی روزمره، استفاده از مسائل کلامی است و به دلیل اهمیت این موضوع، در دهه اخیر پژوهش‌های ایرانی متعددی در این حوزه انجام­ شده که هدف مطالعه حاضر، مرور نقادانه آنها بود. برای این کار، ابتدا از طریق جستجوی جامع در بانک­های اطلاعاتی معتبر در ایران، 136 پژوهش شناسایی شد. با لحاظ کردن معیارهای ورود و خروج مطالعات، 19 پژوهش­ در حوزه مسائل کلامی ریاضی در بازه زمانی 1388 تا 1398 شناسایی شدند. در گام بعدی، این پژوهش‌ها ارزیابیِ نقادانه شد. یافته‌ها نشان دادند که رویکرد روشی اکثر این پژوهش­ها، کمّی بود و زمینه‌های پژوهشی عبارت از چالش‌های دانش‌آموزان در حل مسئله، تأثیر روش‌های تدریس نوین، نقش عوامل شناختی-فراشناختی-عاطفی در حل­مسئله کلامی ریاضی، عوامل عصب‌شناختی و دوزبانگی بودن دانش‌آموزان در حل مسائل کلامی بودند. در برررسی روش‌شناسی این پژوهش‌ها، عامل مهم تهدیدکننده، روایی پژوهش در هر دو رویکرد کمّی و کیفی بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Critical Review of Studies in the Field of Mathematical Word Problems

نویسندگان [English]

  • Maryam Mohsenpour 1
  • Mona Batoei Avarzaman 2
1 Department of Educational Psychology, faculty of Education & Psychology, Alzahra University, Teharn, Iran
2 Alzahra University
چکیده [English]

One way for empowering students to apply mathematics in solving daily life problems is applying word problem in the process of math education. Due to the importance of this issue, many Iranian research has been conducted within the recent decade. The purpose of the present study is critical review of research done in this field. In doing so, major relevant Iranian data bases were reviewed and searched and 136 studies were recognized. Taking in to account the criteria for entering and leaving studies, 19 studies in the field of word problem were selected. In the next step research methodology of the selected studies were critically reviewed. The finding indicated that a large number of the conducted research used quantitative approach. Most of the research dealt with student’s challenges in solving problems. Some of the research involved teaching methods. A number of research discussed the role of cognitive –metacognitive-emotional factors such as cognitive styles, metacognitive believes as well as neurological factors including cognitive and cognitive loop, central executive function, working memory, and psycho-linguistic abilities in word problem. In reviewing research methodology of these research, important threatening factor was the validity of the research in both approaches.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mathematical Word Problems
  • Critical Review
  • Resarch Methodology
احدپور، اسرافیل. (1396). تحلیل خطای دانش آموزان دختر و پسر پایه هشتم در حل مسسائل کلامی معادلات خطی بر اساس الگوی نیومن. پایان­نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. دانشگاه فرهنگیان.
اسدنژاد پروج، سمیه. (1395). بررسی توانایی حل مسئله کلامی دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی با استفاده از مدل تحلیل خطای نیومن. پایان­نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. دانشگاه فرهنگیان.
افشین­منش، میلاد. (1391). بررسی تاثیرتدریس مبتنی بر رسم شکل بر مدل‌سازی جبری مسائل کلامی در دانش‌آموزان پسر سال دوم راهنمایی. پایان­نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.
امینی­فر، الهه؛ علم الهدایی، حسن؛ عبدالهی، سیدحسین. (1391). نقش اضطراب ریاضی و سبک‌های یادگیری دانش آموزان برحل مسائل کلامی درس حسابان. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی. سال یازدهم (42)،105-118.
بختیاری، مهتاب. (1390). مقایسه توانایی‌های روانی-زبانی دانش‌آموزان دختر پایه سوم ابتدایی قوی و ضعیف در حل مسائل کلامی ریاضی. پایان­نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. مرکز پیام نور، تهران.
برگی، مهدی. (1392). بررسی تأثیر سبک‌های شناختی (FD/FI) در بکارگیری راهبردهای فراشناختی روی عملکرد دانش آموزان سال دوم دبیرستان در حل مسائل کلامی و اجرایی ریاضی. پایان­نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. دانشگاه فردوسی مشهد.
جانسون، آر. بورک و کریستینسن، لری. (2014). پژوهش آموزشی: رویکردهای کمی، کیفی وترکیبی. ترجمه علیرضا کیامنش، نیلوفر اسمعیلی، صبا حسنوندی، مریم دانای طوس، محمدرضا فتحی و مریم محسن پور (1395). تهران: نشر علم.
حق­وردی، مجید. (1393). ویژگی‌های مسائل کلامی ریاضی دوره راهنمایی و راهکارهای تسهیل فرایندهای حل آن‌ها. دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی، 2(3)،25-46.
حق­وردی، مجید؛ شاهورانی سمنانی، احمد و سیفی، محمد. (1390). شناخت و طبقه­بندی انواع اشتباهات دانش­آموزان در حل مسائل کلامی ریاضی. مجله ریاضیات کاربردی واحد لاهیجان، سال هشتم، شماره سوم (پیاپی 30)،9 -1.
خانی باصیری، لیلا. (1396). تأثیر دست‌ورزی برکاهش خطای دانش‌آموزان پایه چهارم ابتدایی در حل مسائل کلامی کسر براساس الگوی تحلیل خطای نیومن. پایان­نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. دانشگاه فرهنگیان.
روزبهانی، شهره و حسن‌آبادی، حمیدرضا. (1394). کارکرد اجرایی مرکزی و حلقه واج‌شناختی دردانش آموزان ناتوان در حل مسائل کلامی ریاضی. فصلنامه کودکان استثنایی. 5(4)، صص. 5 تا 20. دانشگاه علامه طباطبایی.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس و حجازی، الهه. (1394). روشهای تحقیق در علوم رفتاری. تهران: نشرآگه.
سلیمی، مسعود؛ سعدی­پور، اسماعیل؛ دلاور، علی و ملکی، حسن. (1393). مقایسه تأثیر آموزش راهبردهای تصویرسازی ذهنی، تفکر بلند، بازنمایی کتبی و بازنمایی حرکتی بر عملکرد دانش­آموزان ابتدایی در حل مسائل کلامی ریاضی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی-برنامه ریزی درسی). دوره 11, شماره 14; صص. 12 تا 22. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان.
شاهمرادی، فاطمه. (1396). شناسایی انواع خطاهای دانش‌آموزان پایه هفتم منطقه 15 شهر تهران در حل مسائل کلامی ریاضی. پایان­نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.
صابری، مجتبی. (1396). تحلیل خطاهای دانش‌آموزان چهارم تجربی در حل مسائل کلامی کاربرد مشتق بر اساس مدل نیومن در شهرستان سمیرم.پایان­نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. دانشگاه فرهنگیان.
عزیزی­محمودآباد، مهران؛ لیاقت‌دار، محمدجواد و عریضی، حمیدرضا. (1398). بررسی اثربخشی آموزش بازنمایی‌های تصویری بر توانایی حل مسائل کلامی ریاضی دانش‌آموزان. پژوهش‌های برنامه درسی. 9 (2)، صص. 200 تا 224.. دانشگاه شیراز.‎
فیضی، ایوب (1395). بررسی فهم و درک مسائل کلامی ریاضی دانش‌آموزان دوزبانه دوره متوسطه.پایان­نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. دانشگاه شهید بهشتی.
قدمی، صابر (1392). بررسی عملکرد دانش آموزان پایه اول متوسطه در حل مسائل کلامی. پایان­نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. دانشگاه شهید بهشتی.
کریمی، فرهاد؛ مرادی، علیرضا؛ کدیور، پروین و کرمی­نوری، رضا. (1394). پیش‌بینی عملکرد دانش‌آموزان در حل مسئله‌های کلامی ریاضی با توجه به متغیرهای شناختی، فراشتاختی و عاطفی. فصلنامه آموزش و پرورش (تعلیم و تربیت)، 31 (1)، صص. 9 تا 44. سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، وزارت آموزش­وپرورش.
کریمی، فرهاد؛ مرادی، علیرضا؛ کدیور، پروین و کرمی­نوری، رضا. (1391). تحلیل عاملی آزمون نظارت فراشناختی حل مسئله‌های کلامی ریاضی. نشریه علوم روانشناختی، ۱۱(۴۴). صص. ۷ تا 24. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
کیامنش، علیرضا؛ محسن پور، مریم؛ صفرخانی، مریم و اقدسی، سمانه. (1391). روند تغییرات عملکرد ریاضی دانش آموزان سوم راهنمایی درفاصله 1386-1378 براساس یافته­های مطالعات بین المللی TIMSS درایران و کشورهای منطقه با توجه به هدف­های سند چشم­انداز 20 ساله. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، (6)24، 82-59. انجمن مطالعات برنامه درسی ایران.
کیل­پاتریک، جرمی و سوافورد، جین. (2003). کمک کنیم کودکان ریاضی یاد بگیرند. ترجمه مهدی بهزاد و زهرا گویا (1396). تهران: انتشارات فاطمی.
گال، مردیت؛ بورگ، والتر و گال، جویس. (1996). روش های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی. ترجمه احمدرضا نصر و همکاران (1391). تهران: سمت.
محسن پور، مریم؛ گویا، زهرا؛ شکوهی­یکتا، محسن؛کیامنش، علیرضا و بازرگان، عباس. (1394). آزمون تشخیصی صلاحیت شناختی سواد ریاضی بر مبنای مدل شناختی پیزا.  فصلنامه نوآوری­های آموزشی، 14 (1). صص. 7 تا 33. سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، وزارت آموزش­وپرورش.
 
Baloǧlu, M.; & Koçak, R. (2006). A multivariate investigation of the differences in mathematics anxiety. Personality and Individual Differences, 40(7), 1325–1335.                     
Grant, M. J. & Booth, A. (2009). A typology of reviews: an analysis of 14 review types and associated methodologies. Health Information and Libraries Journal, 26, 91–108.
Greer, B.; Verschaffel, L.; & Mukhopadhyay, S. (2007). Modelling for life: Mathematics and children’s experience. In Modelling and applications in mathematics education (pp. 89–98). Springer.
Reed, S. K. (1999). Word problems: Research and curriculum reform. Routledge.
 
Santos-trigo, M.; & Gooya, Z. (2015). Mathematical Problem Solving. The Proceedings of the 12th International Congress on Mathematical Education, 459–462.
Verschaffel, L.; Greer, B.; & De Corte, E. (2000). Making sense of word problems. Swets & Zeitlinger Lisse.
Vicente, S.; Orrantia, J.; & Verschaffel, L. (2007). Influence of situational and conceptual rewording on word problem solving. British Journal of Educational Psychology, 77(4), 829–848.
Wong, W.-K.; Hsu, S. C.; Wu, S. H.; Lee, C. W.; & Hsu, W. L. (2007). LIM-G: Learner-initiating instruction model based on cognitive knowledge for geometry word problem comprehension. Computers & Education, 48(4), 582–601.