بررسی سیر تحولات برنامه درسی تربیت اخلاقی در ایران با تأکید بر دوره عمومی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش

چکیده

هدف این پژوهش شناخت روندهای حاکم بر تغییرات برنامه درسی تربیت اخلاقی است. برای رسیدن به این هدف اسناد و مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش از بدو تأسیس تا کنون  و نتایج برخی تحقیقات مرتبط تحولات مؤلفه‌های برنامه درسی تربیت اخلاقی یعنی هدف، محتوا،  روش تحلیل شده است. نتیجه این بررسی نشان می­دهد که رویکرد برنامه درسی تربیت اخلاقی در نظام تربیت رسمی و عمومی از رویکرد برنامه درسی مستقل به رویکرد بین برنامه­ای گرایش پیدا کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation the Historical Development of Moral Education Curriculum in Iran with Emphasis on Public Education

نویسنده [English]

  • M H
استادیار پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش
احمد پور، مهدی و همکاران (1385) کتاب شناخت اخلاق اسلامی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
ارنشتاین، آلن. سی. و هانکینز، فرانسیس. پی. مبانی، اصول و مسائل برنامه درسی (ترجمه احقر 1384) تهران انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
امین خندقی، منصور؛ سعیدی رضوانی، محمود (1389) ارزشیابی از برنامه درسی تربیت اسلامی دوره متوسطه (دین و زندگی). موسسه پژوهشی برنامه‌ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی.
امین خندقی، منصور؛ سعیدی رضوانی، محمود (1391) ارزشیابی از برنامه درسی تربیت اسلامی دوره ابتدایی (هدیه‌های آسمان). پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
اسماعیلی، رضا (1378). تحلیل محتوای کتاب‌های فارسی دوره ابتدایی، چکیده قابل‌دسترسی در سایت www.irandoc.ac.ir.
اقبال، فریماه (1363). بررسی محتوای کتاب‌های دوره پنج ساله ابتدایی در رابطه با ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر پژوهش‌ها و برنامه‌ریزی فرهنگی.
جمالی‌زاده، حکیمه. (1385). شناسایی و طبقه‌بندی آموزه‌ها و مفاهیم اخلاقی کتاب‌های درسی مقطع ابتدایی، شورای تحقیقات سازمان آموزش و پرورش استان کرمان.
حسنی، محمد و همکاران (1391) مدرسه و تربیت اخلاقی. تهران، انتشارت مدرسه.
حسین زاده، آذین (1384) ادبیات اخلاق‌گرای ایران و فرانسه، باوراندن یا مجاب کردن: روایت شناسی گفتمان استدلالی در متون اخلاقی. پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره 10 شماره 28
حسینی روح‌الامینی، جمیله­السادات (1384) سیر تحول برنامه‌های درسی دوره ابتدایی و راهنمایی تحصیلی در ایران، تهران:‌ نورالثقلین
رامین فرد، راشل. (1352). تجزبه و تحلیل کتاب‌های فارسی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
رینگر، ام، مونیکا. آموزش، دین و گفتمان اصلاح فرهنگی در دوران قاجار، ترجمه حقیقت خواه (1385). تهران: انتشارات ققنوس
ستاد اجرایی تغییر بنیادی نظام آموزش و پرورش (1367) طرح کلیات نظام آموزش و پرورش ایران.
سبحانی‌نژاد، مهدی (1379). مسئولیت‌پذیری اجتماعی در برنامه درسی کنونی دوره ابتدایی و طرح برای آینده، پایان‌نامه دکتری دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
سعیدی رضوانی، محمود. (1386) بررسی وضع موجود تربیت دینی و اخلاقی دانش آموزان و ارزیابی آن بر اساس مؤلفه‌های اصلی آموزش و پرورش، طرح تدوین سند ملی آموزش و پرورش.
شعبانی، زهرا (1384) بررسی تطبیقی برنامه‌های درسی دینی و اخلاقی دوره ابتدایی در ایران و چند کشور جهان. فصل‌نامه تعلیم و تربیت شماره مسلسل 83 تابستان 1384
شعبانی، زهرا (1386) بررسی برنامه‌های درسی تلفیقی علوم و مفاهیم اخلاقی در کشورهای آمریکا، کانادا و استرالیا. مجله مدارس کارآمد. شماره دوم سال تحصیلی 1386-1387
شهبازی، سید رحمت‌الله (1381) سیر تحول آیین نامه امتحانات از سال 1302 تا سال 1381 در نظام آموزش و پرورش ایران. تهران وزارت آموزش و پرورش، دفتر ارزشیابی تحصیلی و تربیتی.
صافی، احمد. (1385) سازمان و قوانین آموزش و پرورش ایران. تهران: انتشارات سمت.
صدیق، عیسی.(1354) تاریخ فرهنگ ایران، تهران انتشارات دهخدا.
طالبی، ابوتراب (1380). بررسی تعارض بین ارزش‌های اخلاقی و کنش‌های اجتماعی دانش‌آموزان منطقه 15 و 3 شهر تهران، پایان‌نامه دکتری دانشگاه تربیت مدرس.
کریمی عبدالعظیم (1388) مراحل شکل‌گیری اخلاق در کودک. تهران انتشارات عابد.
کهندانی، مصطفی (1388) تاریخ تطور و تحول شورای عالی آموزش و پرورش 1275 تا 1388 هجری شمسی. تهران انتشارات نورالثقلین.
محمودی، رضا (1373). ارزیابی محتوای کتاب‌های درسی دوره ابتدایی و ارایه یک چهارچوب نظری در خصوص تدوین و اصلاح کتاب‌های فارسی مقطع ابتدایی، رساله دکتری علوم تربیتی دانشگاه تربیت معلم.
موسوی، سید امین و حکیم زاده، رضوان (1387) آموزش ارزش‌ها در محتوای کتاب‌های درسی دینی دوره راهنمایی: بررسی وضعیت موجود و ارائه راهکارهایی برای وضعیت مطلوب، نشریه مطالعات برنامه درسی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
میالاره، گاستون. معنا و حدود علوم تربیتی. ترجمه علی‌محمد کارادان (1370) تهران انتشارات دانشگاه تهران.
نیکلس، اردی و هاوارد، راهنمای عملی برنامه‌ریزی درسی ترجمه دهقان (1377) تهران انتشارات قدیانی.
نژاد شفیعی محبوبه (1389)‌تحلیل محتوای کتاب‌های دین وزندگی دوره متوسطه. شورای تحقیقات آموزش و پرورش استان کرمان.
نقیب زاده میر عبدالحسین (1372) درآمدی به فلسفه، تهران: طهوری.
یزدانی، جواد، حسنی محمد (1388) مقایسه اهداف مصوب شورای عالی آموزش و پرورش و اهداف برنامه‌های درسی دوره ابتدایی و راهنمایی، مجله نوآوری‌های آموزشی،
یونسیان، مجید (1376). آموزش، توسعه و انگیزه موفقیت، تحلیل محتوای کتاب‌های درسی ابتدایی، چکیده قابل‌دسترسی در سایت www.irandoc. ac.ir.
 
Ghourchian, G.nader.(2000)the first international terminology of curriculum as referential dictionary.tehran Andishe metacognition publication.
Lickona, Thomas (1993) the return of character education, educationalleadership,vol 51,n3
pilcher, C. (2003) A study of the Implementation of character education, learning environment and school performance scores in selected parishes in Louisiana, Louisiana Tech University
Poukka, p. (2011) Moral education in the Japanese primary school curricular Revision at the turn of twenty- first century., University of Helsinki, Faculty of Behavioral Sciences, Research report, 323.
Sanger,M. &Osguthorpe(2005) Making sense of approaches to moral education.Journal of moral education.Vol.34 No.1
Unesco (2011) world data on education.7th edition.
Yuksel,.S.(2005) kholberg and hidden curriculum in moral education: an opportunity for student acquisition of moral values in new Turkish primary education curriculum. Educational svience: theory & practice. 5(2) November