بررسی جایگاه آموزش هنر بر مبنای جامعه در کتاب‌های درسی فرهنگ و هنر دوره اول متوسطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه الزهرا

2 دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

رویکرد آموزش هنر بر مبنای جامعه با توجه به اهمیت بحث تربیت­ هنری و به قصد برقراری ارتباط نزدیک­تر بین جامعه، فرهنگ و آموزش، مطرح شده است. از این­رو هدف مقاله، تبیین جایگاه آموزش هنر بر مبنای جامعه در برنامه درسی هنر دوره اول متوسطه است. این مقاله به روش تحلیل محتوای کیفی و کمی انجام گرفته است. جامعه و نمونه پژوهش با هم برابر بوده و شامل کتاب­های درسی فرهنگ و هنر دوره اول متوسطه در سال تحصیلی 97-1396 بوده است. ابتدا مؤلفه­های رویکرد آموزش هنر بر مبنای جامعه به روش تحلیل محتوای کیفی، از طریق کدگذاری و مقوله بندی کتاب­های مورد مطالعه و رفت و برگشت با مبانی نظری پژوهش تدوین گردیده است که موجب استخراج چهار مؤلفه شده است. سپس کتاب­های درسی فرهنگ و هنر دوره اول متوسطه ایران در سال تحصیلی 97 -1396 بر اساس آن مؤلفه­ها به شیوه­ی کمی تحلیل شده است. نتیجه تجزیه و تحلیل داده­ها مبین آن است که از 1523 مورد واحد شمارش، در مجموع 369 مورد فراوانی در رابطه با این رویکرد می­باشد که از این میان بیشترین تأکید بر مؤلفه «توجه به تفاوت­های هنرهای قومی» (67/12 درصد) و پس از آن «معرفی هنر فرهنگ­های بومی/ منطقه­ای» (33/8 درصد) می­باشد. دو مؤلفه دیگر، «دخالت دادن هنرهای بومی/ منطقه­ای به عنوان تجربیات آموزشی» (95/2 درصد) و «استفاده از ظرفیت­های انواع رسانه­های آموزشی هنر مبتنی بر محیط» (26/0 درصد)، جایگاه درخور توجهی در این کتاب­ها نداشتند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Community- Based Art Education in the Secondary Education Culture and Art Curriculum

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Atiyeh Khakbaz 1
  • Zahra Rahbarnia 1
  • Azimehsadat Khakbaz 2
1 دانشکده هنر
2 Bu-Ali Sina University
چکیده [English]

Community-based art education approach is introduced based on considering the importance of art education and aimed to establish a closer communication between society, culture and education. Therefore, the aim of the present study is to explain the placement of the community-based art education in the first phase of secondary education art curriculum. To achieve this aim, first the components of community-based art education approach have been explained. Then the art textbooks in the first phase of secondary education in the academic year 2017- 2018 have been analyzed based on those components. This study is a descriptive-applied research and quantitative and quantitative content analysis method has been conducted. The finding showed that out of 1523 cases of counting units, a total of 369 are related to this approach, of which the most emphasized is on the component of "Attention to differences in ethnic arts" (12.67%) and then "Introducing the arts of native / regional cultures" (8.33%). Two other components, "Interfering native / regional arts as educational experiences" (2.95%) and "Using the capacities of environmental education arts educational media" (0.26%), have not a noteworthy placement in these books. This research shows that although community-based art education approach in the curriculum in Iran is very much emphasized in theory, we have seen less of its effects in the content of the art curriculum in practice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Art Curriculum
  • Community-Based Art Education
  • First Phase of Secondary Education

مراجع

امین­خندقی، مقصود؛ پاک­مهر، حمیده (1392). حاکمیت سنت دیسیپلین محوری بر جهت­گیری‌های برنامه درسی تربیت هنری معلمان هنر دوره راهنمایی تحصیلی: چالش‌ها و آسیب­ها. فصلنامه علمی پژوهشی رویکردهای نوین آموزشی، سال هشتم، شماره1، صص 46 -21.
سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی (1396). فرهنگ و هنر دوره اول متوسطه (پایه هفتم، هشتم و نهم). تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب­های درسی ایران.
شورای عالی آموزش و پرورش (1391). برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران.
شورای عالی انقلاب فرهنگی (1390). مبانی نظری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش.
میرزافاضلی، نعمت­الله (1391). مردم­نگاری هنر، چاپ اول. تهران: فخراکیا.
گودالیوس، ایوان؛ اسپیرز، پگ (2002). رویکردهای معاصر در آموزش هنر، ترجمه فرشته صاحب­قلم، چاپ دوم. 1394. تهران: نظر.
مصطفی­زاده، اسماعیل؛ دیگران (1392). تعلیم و تربیت چند فرهنگی، ضرورت و اهمیت آموزش آن در نظام تربیتی ایران. همایش ملی آموزش و پرورش چند فرهنگی، ارومیه، انجمن مطالعات برنامه درسی ایران واحد استان آذربایجان غربی.
مهرمحمدی، محمود (1383). آموزش عمومی هنر: چیستی، چرایی و چگونگی، چاپ اول. تهران: مدرسه.
مهرمحمدی، محمود؛ امینی، محمد (1380). طراحی الگوی مطلوب تربیت هنری در دوره ابتدایی. فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، شماره 39، صص 246 -219.
مهرمحمدی، محمود؛ کیان، مرجان (1394). برنامه­ی درسی و آموزش هنر در آموزش و پرورش، چاپ دوم. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت).
میرزامحمدی، محمدحسن (1383). بررسی مقایسه­ای اهداف تعلیم و تربیت از دیدگاه افلاطون و فارابی. دو فصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی و علوم تربیتی (دانشگاه تهران)، سال سوم، شماره 2، صص 225 -201.
 
Bastos, F. M.C. (1999). Making the Familiar Strange: Teachers' Interpretations of Community Art: A Case Study. Marilyn Zurmuehlin Working Papers in Art Education, 1, 1-14.
Eisner, E. W. (1994). Educational Imagination. Stanford University Press.
Eisner, E. W. (2002). The Arts and the Creation of Mind. Yale University Press, New Haven and London.
Krenksy, B., & Steffen, S. L. (2009).Engaging Classroom and Communities through Art: A Guide to Designing and Implementing Community-Based Art Education. Altamira Press.
Lau, C. (2019). Towards Good Practice in Community-Based Arts Education in Hong Kong. International Journal of Art & Design Education, 38 (1), 60-72.
Lawton, P. H. (2019). At the Crossroads of Intersecting Ideologies: Community-Based Art Education, Community Engagement and Social Practice Art. Studies in Art Education, 60 (3), 203-218.
Lim, M., Chang, E., & Song, B. (2013). Three Initiatives for Community-Based Art Education Practices. Art Education, 66 (4), 7-13.
O'Connor, J.  (2014). A Look at Community-Based Art Education through Multiple Lenses: the Potentials of Empowerment and Advocacy through the Arts. PhD Dissertation of University of Illinois at Urbana-Champaign.
Ulbricht, J. (2005). What is Community-Based Art Education? Art Education, 58 (2), 6-12.
Washington, G. E. (2011). Community-Based Art Education and Performance: Pointing to a Place Called Home. Studies in Art Education, 52 (4), 263-277.
مطالعات برنامه درسی
دوره 16، شماره 60 - شماره پیاپی 60
با تمرکز بر آموزش هنر و زیبایی شناسی
خرداد 1400
صفحه 37-64

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 اردیبهشت 1399
  • تاریخ بازنگری: 18 تیر 1399
  • تاریخ پذیرش: 02 شهریور 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار