سنجش آثار برنامه درسی غیررسمی دانشگاه فرهنگیان در تحقق رسالت تربیت معلم

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه فرهنگیان

2 استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

3 دانشجوی دکتری سیاستگذاری فرهنگی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

چکیده

هدف این مقاله بررسی این پرسش بود که آیا برنامه‌های درسی غیررسمی به عنوان یکی از بخش‌های اصلی برنامه‌های درسی دانشگاه، از نگاه دانشجویان در تربیت و آماده‌سازی نیروی انسانی برای اجرای سند برنامه درسی ملی در بخش «حوزه یادگیری فرهنگ و هنر»، موفق بوده است یا خیر؟ جامعه پژوهش شامل تمامی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان بود و با روش‌های اسنادی و مشاهده مشارکتی (مشارکت‌کننده در نقش مشاهده‌گر) و مصاحبه (روش هدایت کلیات) انجام شد. در مصاحبه، 35 نفر از دانشجویان دانشگاه و 5 نفر از مدیران فرهنگی دانشگاه، با نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. مصاحبه‌ها با روش نظام‌دار منسوب به استراوس و کوربین در 4 سطح مورد تحلیل قرار گرفت. در جریان تحلیل، 695 مفهوم پدیدار شد که ذیل 12 مقوله و در 3 عنوان کلی چیدمان یافتند. جهت تأمین اعتبار داده‌ها از معیارهای چهارگانه گابا و لینکلن استفاده شد که از چهار معیار باورپذیری، انتقال‌پذیری، اطمینان‌پذیری و تاییدپذیری در پژوهش کیفی نام می‌برند. یافته‌ها نشان می‌دهند برنامه‌درسی غیررسمی دانشگاه فرهنگیان، با کارکردهای مورد انتظار، هم‌سو بوده و دانشجومعلمان فعال در این برنامه‌ها، توانمندی لازم برای تحقق کارکردهای یادشده را به شیوه‌های محسوس و نامحسوس یا مستقیم و غیرمستقیم، دریافت و تجربه می‌کنند.
 

کلیدواژه‌ها

مراجع

اساسنامه جهاد دانشگاهی. (1370). وبگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی:

http://www.iranculture.org/fa/simpleView.aspx?provID=609

اساسنامه دانشگاه فرهنگیان. (1390). وبگاه دانشگاه فرهنگیان: www.cfu.ac.ir

امام‌جمعه، سیدمحمدرضا. احمدی، غلامعلی و تیمورنیا، مهین. (1392). بررسی تطبیقی فعالیت‌های فوق برنامه دوره ابتدایی ایران با کشورهای آمریکا، انگلستان و مالزی. پژوهش‌های برنامه درسی، 65-17.

امینی. محمد (1384). آموزش هنر در آموزش و پرورش. تهران: آییژ.

براتی، علی و زندی، پریوش. (1379). بررسی تاثیر فعالیت‌های فوق برنامه بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. تهران: شورای تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران.

‌تقی‌‌پور ظهیر، علی. (1391). مقدمه‌ای بر برنامه ریزی آموزشی و درسی. تهران: آگاه.

دستورالعمل اجرایی بیست و پنجمین جشنواره فرهنگی دانشگاه. (1394). وبگاه دانشگاه فرهنگیان: www.cfu.ac.ir

ژوزف، پاملا بلوتین. (1393). فرهنگ‌های برنامه درسی. تهران: سمت.

سیدامامی، کاووس. (1390). روش تحقیق در علوم سیاسی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).

شریعتمداری، علی. (1370). دقت و عوامل مؤثر در آن. پیوند، 116-108.

شعاری‌نژاد، علی‌اکبر. (1366). نقش فعالیت‌های فوق برنامه در تربیت نوجوانان. تهران: اطلاعات.

شعاری‌نژاد، علی‌اکبر. (1387). روان‌شناسی تربیت و تدریس (آموزش و پرورش). تهران: اطلاعات.

شوبرت، ویلیام. (1986). بسترهای فهم برنامه درسی. ترجمه مصطفی قادری. تهران: یادواره کتاب.

شورای عالی آموزش و پرورش. سند برنامه درسی ملی (1386).

شورای عالی آموزش و پرورش. سند تحول راهبردی نظام تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران در افق چشم‌انداز. (1385).

صادقی، علیرضا. (1389). بررسی سند برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران بر اساس رویکرد آموزش چندفرهنگی. مطالعات برنامه درسی ایران. 215-190.

صفایی موحد، سعید و باوفا، داوود. (1392). عوامل شکل‌دهنده برنامه درسی پنهان در آموزش عالی ایران: یک‌ مردم‌نگاری خودنگاشت. دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 53-30.

صفایی موحد، سعید. (1395). دانشنامه ایرانی برنامه درسی.

علم‌الهدی، جمیله. (1391). نظریه اسلامی تعلیم و تربیت. تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).

علیخانی، محمدحسین و مهرمحمدی، محمود. (1383). بررسی پیامدهای قصدنشده (برنامه درسی پنهان) ناشی از محیط اجتماعی مدارس دوره متوسطه اصفهان. مجله علوم تربیتی و روانشناسی، 146-121.

فتحی واجارگاه، کوروش. (1384). کالبدشکافی برنامه درسی تجربه شده. مجموعه مقالات چهارمین همایش انجمن برنامه‌ریزی درسی ایران (قلمرو برنامه درسی در ایران). تهران: سمت.

قورچیان، نادرقلی؛ امیریان‌زاده، مژگان و جعفری، پریوش. (1390). نقش انجمن‌های دانشجویی در بالندگی رهبری دانشجویان دختر و پسر. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی. 46-25.

کیومرثی، غلامعلی. (1389). آشنایی با نقش هنر در پیشبرد فعالیت‌های پرورشی مدارس و دستیابی به اهداف تربیتی. تهران: مدرسه.

گال، مردیت دامین. بورگ، والتر و گال، جویس. (1392). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی. ترجمه احمدرضا نصر و دیگران. تهران: سازمان مطالعه و تدوین علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علومانسانی؛ دانشگاه شهید بهشتی.

گوتک، جرالد.ال. (1384). مکاتب فلسفی و آراء تربیتی. ترجمه محمدجعفر پاک‌سرشت. تهران: سمت.

گویا، زهراء. (1389). نقد و بررسی حوزه یادگیری ریاضی در سند برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران. مطالعات برنامه درسی ایران. 164-147.

مجموعه مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1380). تهران: ریاست جمهوری، معاونت پژوهش، تدوین و تنقیح قوانین و مقررات.

محمدپور، احمد. (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش1. تهران: جامعه‌شناسان.

معروفی، یحیی. یوسف‌زاده، محمدرضا و احمدی، رئوف. (1392). تاملی در نقش کانون‌های فرهنگی ـ تربیتی آموزش و پرورش در تربیت هنری دانش‌آموزان. تدریس‌پژوهی، 15-25.

ملکی، حسن. (1376). برنامه‌ریزی درسی «راهنمای عمل». تهران: وزارت آموزش و پرورش (سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی).

ملکی، حسن. (1385). آشنایی با فعالیت‌های تربیتی اجتماعی (فوق برنامه). تهران: آییژ.

منطقی، مرتضی. (1389). آموزش غیررسمی. تهران: بعثت.

مهرمحمدی، محمود و همکاران. (1393). برنامه درسی: نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی و شرکت به‌نشر (آستان قدس رضوی).

مهرمحمدی، محمود. (1381). فرهنگ و آموزش و پرورش. 47-13. نامه فرهنگ.

مهرمحمدی، محمود. (1383). آموزش عمومی هنر، چیستی، چرایی، چگونگی. تهران: مدرسه.

مهرمحمدی، محمود. (1387). میزگرد تخصصی «بازشناسی مفهوم و کاربرد برنامه ی درسی پنهان». مطالعات برنامه درسی، 171-156.

موسی‌پور، نعمت‌الله (الف). (1391). برنامه درسی و فرهنگ؛ قلمروها و موضوعات مطالعاتی. مطالعات برنامه درسی، 10-1.

موسی‌پور، نعمت‌الله (ب). (1391). ترویج فرهنگ «ایثار و شهادت» به کمک برنامه درسی در دوره ابتدایی. تحقیقات فرهنگی، 126-103.

نادری، امیر و دیگران. (1391). ویژگی‌های اهداف فعالیت‌های فوق‌برنامه دانش‌اموزان دبیرستانی با رویکرد پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 98-71.

نصر، احمدرضا. اعتمادی‌زاده، هدایت‌الله و نیلی، محمدرضا. (1386). برنامه درسی و طراحی درس در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی. اصفهان: جهاد دانشگاهی واحد اصفهان.

نوروزی‌مصیر، رضا و رحمانی، جهان‌بخش. (1395). مقایسه نمرات دانش‌آموزان مدارس مقطع متوسطه دارای فعالیت‌های فوق‌برنامهو فاقد فعالیت‌های فوق‌برنامه در آزمون رشد مهارت‌های اجتماعی ماتسون. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی. 155-145.

وودو، آلن. (1385). خلاقیت در آموزشگاه. ترجمه علی خان‌زاده. تهران: چهر.

Aspin، D.، & Chapman، J. (2001). Toward a Philosophy of lifelong learning. In d. Aspin، & et al، The international handbook on lifelearning. Dordrecht: Kluwer.

Bakoban, R. A and Aljarallah, S. A. (2015). Extracurricular activities and their effect on the student’s grade point average: Statistical study. Educational Research and Reviews. http://www.academicjournals.org/ERR

Betz. Cecily. L, Betz Gay. Redcay. (2004), An exploratory study of future palns and extra curricular activities of transition-age youth and youngadults.

Blomfield. Corey. J, Barber. Bonnie. L . (2009). Brief report: performing on the stage, the filed, or both? Australian adolescent extra curricular acivity participation and selfconcept, journal of adolescence .

Coombs، P.، & Ahmed، M. (1974). Attacking pural poverty: How Non_ formal education can help. Baltimore: John hopkins University.

Dale، M.، & Bell، J. (1999). Informal Learning in the workplace. DFEE. Reasearch report 134. London: Department for education and employment.

Decker، F. (1982).

Eisner، E. (1994). Educational imagination: On the Design and Evaluation of School Programs.

Eisner، E. (2002). Education Artistic vision. U.S.A: Collier Macmilland Publishers.

Glaser، B. (2007). The Grounded Theory Review: An International Journal. The Grounded Theory Review، 1-94.

Jfoster، R. (1925). Extracurricular activities in the school. Retrieved from Pittsburgh. hg1.tabaar.com/Nashrie/Files/1154.doc.1390

Kerr، b. (2009). Encyclopedia of Giftedness، Creativity، and Talent. A SAGE Reference Publication.

Livingston، D. (1999). Exploring the icebergs of adult learning: Finding of the first Canadian survey of informal Learning Practices. CJSAE (13)، 49-72.

Massoni, Erin (2011) ". Positive Effects of Extra Curricular Activities on Students," ESSAI: Vol. 9, Article 27.Available at: http://dc.cod.edu/essai/vol9/iss1/27

Meyers، J.، & Perez، L. (2004). Structured Extracurricular Activities among Adolescents. u.s.a: University of Kentucky.

Schaefer، R. (2003). Sociology matters. McGraw-Hill Publishing Co.

Schubert، W. (1993). Curriculum Reform in cowelti (ed): challenges and achivement af America. Alexanderia.

Shulruf. Boaz, Tumen. Sarah, Tolley. Hilary. (2008). Extra curricular activities in school, do

they matter? children, and youth services review 30.

Smitht، H. (2007). The relationship between scores on the Bell Adjustment Inventory and participation in extra-curricular activities. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S002206630766930

UNICEF. (2005). Non-Formal Education (NFE). Nairobi directory and national summaries.

zais، R. (1976). Curriculum: Principles and Foundations. New York: Thomas Y.، Crowell company.

Wilson, Nikki. (2009). Impact Of Extracurriculat Activities on Students. University of Wisconsin-Stout.

woods. Jackie. R, Alabama. Auburn. (2007). An investigation of two-year community college students’ involvement in extracurricular activities.

مطالعات برنامه درسی

دوره 12، شماره 47
زمستان 1396
صفحه 1-36

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار