بررسی ماهیت علمی تحقیقات انجام شده‌ اقدام‌پژوهی توسط معلمان دوره ابتدایی

نویسندگان

1 دانشیار رشته مطالعات برنامه درسی دانشگاه کردستان

2 استادیار رشته برنامه ریزی آموزشی دانشگاه کردستان

3 مدرس دانشگاه پیام نور

چکیده

مطالعه حاضر به‌منظور بررسی ماهیت علمی تحقیقات اقدام­پژوهی انجام گرفته توسط معلمان پژوهنده، انجام شد. رویکرد این پژوهش آمیخته (کمی-کیفی) و در آن از دو روش توصیفی و تحلیل اسناد استفاده‌شده است و دارای دو جامعه آماری بود؛ 1. جامعه اول: کلیه معلمان مقطع ابتدایی شهر سنندج که حداقل یک‌بار تحقیق اقدام­پژوهی انجام داده بودند. 2. جامعه دوم: کلیه گزارشات اقدام­پژوهی برتر استانی که در دوره­های دوازدهم و سیزدهم برنامه معلم­پژوهنده به دبیرخانه مرکزی معلم­پژوهنده ارسال شده­اند که طبق آمار اعلام شده توسط پژوهشکده تعلیم و تربیت استان کردستان، شامل 36 گزارش بود. برای تعیین حجم نمونه در بخش کمی از نمونه­گیری در دسترس و در بخش کیفی از نمونه­گیری هدفمند استفاده شد. پرسشنامه، چک­لیست و مصاحبه­ نیمه ­ساختارمند نیز برای گردآوری داده­ها به کار برده شد. جهت بررسی روایی صوری پرسشنامه به نظر ده نفر از معلمان پژوهنده برتر استناد گردید، همچنین جهت سنجش پایایی از ضریب آلفای­کرانباخ استفاده شد که مقدار آن برای پرسشنامه برابر با (89/0) و برای چک­لیست (77/0) بود. نتایج پژوهش نشان می­دهد که معلمان دیدگاه مثبتی نسبت به روش تحقیق اقدام­پژوهی برای بررسی و حل مسائل آموزشی دارند و تمایل زیادی دارند از رویکرد تفسیری ­برای انجام اقدام­پژوهی استفاده کنند، اما بررسی گزارشات اقدام­پژوهی بیانگر کیفیت پایین این گزارشات از لحاظ علمی بود. در واقع معلمان در مرحله جمع­آوری و تحلیل اطلاعات از روش‌های مناسبی استفاده نکرده­اند و ابزار مورد استفاده، دقت و روایی لازم را ندارند. نتایج همچنین نشان داد که معلمان در رعایت اصول اخلاقی تا حدودی موفق عمل کرده­اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Study of scientific quality at ended action research reports of primary school Teacheres

نویسندگان [English]

  • M Gh 1
  • Kh Gh 2
  • B Kh 3
1 دانشیار رشته مطالعات برنامه درسی دانشگاه کردستان
2 استادیار رشته برنامه ریزی آموزشی دانشگاه کردستان
3 مدرس دانشگاه پیام نور
اعرابی، سید محمد و حمید رفیعی، محمدعلی (1378). درآمدی بر پژوهش‌های کیفی؛ نگرش­های فلسفی، روش­ها و شیوه‌های گردآوری اطلاعات. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، فصلنامه مطالعات مدیریت، شماره 21. ص 125-138.
بدخشان طرقی، عصمت؛ رحیمی، عزیزالله و منفردی راز، براتعلی (1388). آسیب­شناسی کلاس­های اقدام­پژوهی و ارائه راهکارهای استفاده مطلوب از این کلاس­ها. تهران: فصلنامه تعلیم و تربیت، پژوهشنامه آموزشی، شماره، 115، ص 38-31.
بیابان‌گرد، اسماعیل (1390). روش‌های تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، جلد اول، تهران: نشر دوران.
چایچی، پریچهر؛ گویا، زهرا؛ مرتاضی مهربانی، نرگس و ساکی، رضا (1385). ارزیابی میزان تحقق برنامه­ی معلم پژوهنده. تهران: فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 85، ص 138-111.
حاتمی، ایرج (1387). روش تحقیق با رویکرد اقدام­پژوهی در آموزش و پرورش، موسسه فرهنگی ادب و دانش، مجتمع فرهنگی آموزشی علامه طباطبایی.
حبیب‌پور گتابی، کرم؛ صفری شالی، رضا (1399). راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی (تحلیل داده‌های کمی)، تهران: انتشارات متفکران.
خالقی، نرگس (1387). اخلاق پژوهش در حوزه علوم اجتماعی، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال سوم، شماره­های 1 و 2.
رضوی، عبدالمجید (1389). اقدام پژوهی معلمان: برخی ویژگی­های برگزیدگان استانی، تهران: فصلنامه تعلیم و تربیت، پژوهشنامه آموزشی، شماره 120، ص 13-10.
ریاضی، جهانگیر (1388). آسیب­شناسی فرآیند اقدام­پژوهی، تهران: فصلنامه تعلیم و تربیت، پژوهشنامه آموزشی. شماره 115، ص 25.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس و حجازی، الهه (1386). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، نشر آگه (موسسه انتشارات آگاه).
عدالت نژاد، ابراهیم (1388). تحلیلی بر فرصت­ها، تهدیدها و راهکارها در اقدام­پژوهی، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، تهران: فصلنامه تعلیم و تربیت، پژوهشنامه آموزشی، شماره 115، ص 11-7.
قاسمی پویا، اقبال (1380). گفتگو: برنامه معلم پژوهنده، نشریه رشد معلم، شماره 16، ص 23-20.
گال، مردیت. بورگ، والتر و گال، جویس (2005). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی، ترجمه: احمدرضا نصر و همکاران (1390). جلد اول. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی با همکاری انتشارات سمت.
 
Anderson, P. J. , O’Connor, K. A, Greene, H. C. (2006). Action research: A tool for improving teacher quality and classroom practice. http://search.ebscohost.com.
Blake, M.K. (2007). Formality and friendship: Research ethics review and participatory action research. ournjal compilationAction research. In how to design and evaluate research by fraenkel and wallen.
Brien, R. (2001). An overview of the methodological approach of action research. Universidade Federalda Paraíba. , Journal of Social Distress and the Homeless, pp. 23-46.
Chou, C. H. (2010). Investigating the effects of incorporating collaborative actionresearch into an in-service teacher training program.Journal of Social Distress, pp.2728–2734.
Ferrance, E. (2000). Action research, Northeast and Islands Regional Educational Laboratory at Brown University.www. lab. brown. edu/ pubs/ themes_ed/ act_research.pdf.
Hirschheim, R. A. (1985). Information systems epistemology: An historical perspective. London
Krauss,E. S. (2005). Research paradigms and meaning making: A Primer. The Qualititive Report, 10, (4), pp. 758-770.
McGregor, S.L.T. & Murnane, J. A. (2010). Paradigm, methodology and method: Intellectual integrity in consumer scholarship. International Journal of Consumer Studies.
Mertler, C. A. (2011).Action Research Improving Schools and Empowering Educators.From http://www.sagepub.com/.
Norton, L. S. (2009). Action Research In Teaching And Learning.Routledge, Taylor & Frances Group. London And New York.
Parkin, P. (2009). Managing change in healthcare using action research.Sage Publications, London.
Ponmanee, S. ,Vaiyavutjamai, p., Charoenchai, S., Danpakdee, A., Chotivachira, B., Warotamawit, V., Kamol, N., Pankaew, P. & Sitthiwong, W. (2012). Collaborative action research to promote reflective thinking among higher education students. Journal of Social Distress,47, pp. 739 – 744.
Susman, G. I, Roger, D. (2008).An assessment of the scientific merits of action research. Administrative science quarterly, 23, (4), pp. 582-603.