مرگ مدرسه یا مرگ سوژه؟

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد بازنشسته پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

این مقاله پژوهشی درباره نقش و موقعیت نظام مدرسه ایران از نظر چگونگی تربیت و پرورش سوژه است. پرسش کانون مقاله اینست که مدرسه مدرن در ایران معاصر ازابتدای شکل گیری تاکنون چه الگوهایی از سوژه را درصدد تحقق و پرورش آن بوده و چرا و تا چه میزان در تحقق سوژه کامیاب یا ناکام گردیده است؟ این پژوهش از حیث روششناختی پژوهشی تبارشناسانه و با تفسیر تاریخی جایگاه سوژه در مدرسه ، مسئله بحران آموزش در ایران امروز را تحلیل می کند. دراین مقاله سوژه مدنی، سوژه مدرن، سوژه مومن و سوژه مقاوم، به عنوان الگوهای مفهومی سوژه در سیاست آموزشی ایران بحث و جایگاه و موانع تحقق آنها تحلیل می شود. چارچوب نظری این مقاله رهیافت میشل فوکو به مفهوم سوژه در دنیای مدرن است. نتیجه گیری این مقاله اینست که نظام مدرسه ایران امروز ناتوان از تربیت و پرورش سوژه است. بر این مبنا این نتیجه را گرفته ام که نهاد مدرسه با پایان یا مرگ خودروبروست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Death of the school or the Subject?

نویسنده [English]

  • nematallah fazeli
Curriculum
چکیده [English]

This article is an investigation of the role of the Iranian schooling system in educating and training the subject. It examines the question that what types of subjects, the Iranian modern school has been engendering in the contemporary era. Has the system been successful in producing the intended subject? Why?
Theoretically, this article is based on Michel Foucault’s concept of the modern subject. Methodologically, this research employs a genealogical approach, focusing on the historical interpretations of the subject status in the Iranian schooling system, in order to explain the current educational crisis in Iran.
The article defines four conceptual types of subject, including the civil subject, the modern subject, the religious subject, and the resistant subject, their status in Iranian educational politics and policy, and the barriers to realizing them. The article concludes that the Iranian schooling system is unable to educate and generate the subject. Therefore, I posit that the Iranian school institution is facing its end or death.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • School
  • subject
  • the modern subject
  • the religious subject
  • the resistant subject
  • Training the subject
آرنت،‌ هانا. (۱۳۹۲). میان گذشته و آینده: هشت تمرین در اندیشه سیاسی. ترجمه سعید مقدم. تهران: اختران.
اسکات، جیمز. (۱۳۹۶). سلطه و هنر مقاومت؛ روایت‌های نهانی. ترجمه افشین خاکباز. تهران: نشر مرکز.
افشار، محمود. (مهر ۱۳۰۴). مجله آینده. ص ۲۰۹.
تورن، آلن. (۱۳۹۹). برابری و تفاوت: آیا‌ می‌توانیم با هم زندگی کنیم؟ ترجمه سلمان صادقی‌زاده. تهران: نشر ثالث.
دلوز، ژیل. (۱۳۸۶). فوکو. ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. تهران: نی.
رضایی، محمد. (۱۳۸۷). ناسازه‌های گفتمان مدرسه: تحلیلی از زندگی روزمره دانش‌آموزی. تهران: جامعه و فرهنگ.
رینگر، مونیکا. (۱۳۹۶). آموزش، دین و گفتمان اصلاح فرهنگی در دوران قاجار. ترجمه مهدی حقیقت‌خواه. چاپ چهارم. تهران: ققنوس.
شایگان، داریوش. (۱۳۷۴). زیر آسمان‌های جهان؛ مجموعه گفتگوها با رامین جهانبگلو. ترجمه نازی عظیما. تهران: نشر فرزان روز.
کاظمی، عبدالحمید؛ گودرزی، محسن. (۱۴۰۱). افول اجتماع در ایران؛ روایتی گاهشمارانه (کرونولوژیک). فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی. سال ۲۲ بهار ۱۴۰۱.
فاضلی، نعمت‌الله. (۱۳۹۶). فرهنگ و دانشگاه. چاپ سوم. تهران: نشر ثالث.
فاضلی، نعمت‌الله؛ قلیچ، مرتضی. (۱۳۹۲). نگرشی نو به سیاست فرهنگی. تهران: تیسا.
فاضلی، نعمت‌الله. (۱۳۹۰). مردم نگاری آموزش. تهران: نشر علم.
فوکو، میشل. (۱۳۹۵). خاستگاه هرمنیوتیک خود. افشین جهاندیده و نیکو سرخوش. تهران: نشر نی.
فوکو، میشل. (۱۳۸۲). مراقبت و تنبیه. ترجمه‌ی نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. تهران: نی.
قاسمی پویا، اقبال. (۱۳۷۷). مدارس جدید در دوره قاجاریه، بانیان و پیشروان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
میرزا فتحعلی آخوندزاده. (۱۳۹۵). مکتوبات کمال‌الدوله و ملحقات آن. به اهتمام علی‌اصغر حقدار. آنکارا: باشگاه ادبیات،صص ۶-۶۹.
میرزا یوسف خان مستشارالدوله. (۱۳۸۶). یک کلمه. به اهتمام علیرضا شاهی. تهران: انتشارات بال. صص ۷۴-۷۵.
وحدت، فرزین. (۱۳۸۳). رویارویی فکری ایران با مدرنیت. ترجمه مهدی حقیقت‌خواه. تهران: ققنوس.
 
Furedi; F. (2015) Power of Reading: From Socrates to Twitter. London: Bloomsbury Academic & Professional.
Klineberg, O; Hull, F. (1979). At a Foreign University: An International Study of Adaptation and Coping. ERIC. Retrieved at 19 May 2022 from https://eric.ed.gov/?id=ED212196
Nussbaum. M.C (2010). Not for profit; Why democracy needs the humanities? Princeton University Press
دوره 17، شماره 66
آموزش و برنامه درسی دوره متوسطه
مرداد 1401
صفحه 5-40
  • تاریخ دریافت: 23 فروردین 1401
  • تاریخ بازنگری: 03 مرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 09 خرداد 1401