گونه‌شناسی ادراک معلمان نمونه ابتدایی از تدریس: یک مطالعه پدیدارنگارانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی و مشاوره، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه مطالعات برنامه درسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه کردستان

4 گروه آموزش ابتدایی، پردیس نسیبه، دانشگاه فرهنگیان

چکیده

هدف اصلی این مقاله، گونه­ شناسی ادراک معلمان نمونه ابتدایی از تدریس از منظر گفتمان دانش عملی است. در این راستا، از رویکرد کیفی و روش پژوهش پدیدارنگاری استفاده شد. 11 معلم نمونه ابتدایی از تمام پایه­ها از سطح شهرستان ساری به روش نمونه­گیری هدفمند، از نوع ملاکی با حداکثر تنوع با رعایت اصل اشباع نظری انتخاب شدند. داده­های پژوهش از طریق یادداشت­های میدانی، مصاحبه ­نیمه­ساختارمند و مصاحبه بازسازی­شده در طول یکسال تحصیلی گردآوری شد. برای تحلیل داده­ها، از رویکرد تحلیل محتوا در پنج سطح استفاده شد. یافته­های پژوهش نشان داد معلمان مورد مطالعه، سه رویکرد محتوامحوری، انتقادی‎جامعه محوری و یادگیرنده‎محوری نسبت به مفهوم تدریس دارند. از بین رویکردها، رویکرد یادگیرنده محوری، رویکردی جامع­تری از مفهوم تدریس می­باشد. همچنین، تحقق راهبردهای یاددهی- یادگیری سند برنامه درسی ملی در گرو تغییر وضعیت ادراک معلمان از تدریس، اصلاح فرهنگ آموزش و انتظارات اجتماعی از معلمان است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Typology of the Elementary Exemplary Teachers' Perceptions of Teaching: A Phenomenographic Study

نویسندگان [English]

  • Hossein chaharbashlo 1
  • Majid Ali Asgari 2
  • Khalil gholami 3
  • Nematollah Mousapour 4
1 Assistant Prof. Department of  Education, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Curriculum studies department, faculty of psychology and educational science, kharazmi university, Tehran, Iran
3 University of Kurdistan: Sanandaj, Kurdistan, IR
4 Elementary Education Department, Nasibeh Faculty, Farhangian University
چکیده [English]

The main purpose of this research is to examine the typology of the elementary exemplary teachers' perceptions of the concept of teaching from the perspective of practical knowledge discourse. To this aim, the qualitative research approach and phenomenography research method were used. As the sample, eleven elementary teachers from all grades in Sari (Iran) were selected using criterion type purposeful sampling with maximum diversity. And the research data were collected through field notes, semi-structured interviews, and stimulated recall interviews during the academic year until data saturation was reached. The content analysis was used for data analysis at 5 levels. The findings showed that the participants adopted three content-oriented, critical-community-based, and learner-centered orientations to teaching. Among these orientations, the learner-centered orientation is a more desirable approach in terms of the concept of teaching in actual teaching practice. Also, it was concluded that the realization of teaching-learning strategies of the national curriculum document is subject to changing teachers' perceptions of teaching and reforming the culture of instruction and the social expectations of teachers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Practical knowledge
  • perception of teaching
  • teaching orientations
  • elementary teachers
  • phenomenography method

مراجع

اسدی، محمد؛ غلامی، خلیل. (1395). سنتز پژوهی بر الگوی تدریس اثربخش در آموزش عالی. فصلنامه مطالعات برنامه ریزی آموزشی. بهار و تابستان 1395، شماره 9، 144 - 113.
آل حسینی، فرشته. (1393). تدریس به عنوان رشته عملی. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران. سال هشتم. شماره 32. بهار1393، 126-105.
چهارباشلو، حسین. (1395). شناسایی مولفه‌های دانش عملی معلمان و تاثیر آن بر اجرای برنامه درسی. رساله دکتری منتشر نشده: دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه خوارزمی.
خاکباز، عظیمه سادات. (1391). تبیین دانش محتوایی- تربیتی در برنامه درسی آموزش عالی و بهره گیری از آن برای مطالعه ی برنامه درسی تربیت مدرس دانشگاه (مورد مطالعه: رشته ریاضی). رساله دکتری منتشر نشده: دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی.
دبیرخانه طرح تولید برنامه درسی. (1390). برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران: نگاشت پنجم، تهران: شورای عالی آموزش و پرورش.
عسگری، فاطمه؛ مودب هاجر، محجوب. (1389). مقایسه ویژگی های تدریس اثربخش از دیدگاه مدرسین و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان. گام های توسعه در آموزش پزشکی. بهار و تابستان 1389، دوره 7 ، شماره 1، 33-26.
غلامی، خلیل. (1393). تأملی بر ماهیت تدریس با الهام از حکمت عملی شواب: با تأکید بر دانش عملی معلمان و تبیین ماهیت معرفتی آن. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران. سال هشتم. شماره 32. بهار1393، 66-41.
یعقوبی یاسمن؛ قلی پور مقدم فرخ. (1391). بررسی ویژگی‌های تدریس اثربخش از دیدگاه دانشجویان دانشکده پرستاری- مامایی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. ۴ (۲) ، ۴۰-۳۴.
میرعرب، رضا؛ حاجی تبار، محسن؛ جعفری، زهرا. (1397). مقایسه مؤلفه‌های تدریس اثربخش اعضای هیات علمی و مدرسان مدعو از دیدگاه دانشجویان دانشگاه مازندران. تدریس پژوهی. دوره 6، شماره 3 ، شماره پیاپی 1، پاییز 1397، 217-206.
Aspbury-Miyanishi, E. (2022). The skilled teacher: a heideggerian approach to teacher practical knowledge. Curriculum Inquiry, 51 (5), 479-495.
Ben-Peretz, M. (2011). Teacher knowledge: what is it? How do we uncover it? What are its implications for schooling? Teaching and Teacher Education, 27, 3-9.
Carter, K. (1991). Teachers’ knowledge and learning to teach. Handbook of research on teacher education, 291-310.
Chou, C. H. (2008). Exploring elementary English teachers’ practical knowledge: A case study of EFL teachers in Taiwan. Asia Pacific Education Review, 9 (4), 529-541.
Connelly, F. M., Clandinin, D. J., & He, M. F. (1997). Teachers' personal practical knowledge on the professional knowledge landscape. Teaching and teacher education, 13 (7), 665-674.
de Vries, Y., & Beijaard, D. (1999). Teachers’ conceptions of education: A practical knowledge perspective on ‘good’ teaching. Interchange, 30 (4), 371-397.
Elbaz, F. (1981). The teacher's "practical knowledge": Report of a case study. Curriculum Inquiry, 11 (1), 43–71.
Elbaz, F. (1983). Teacher thinking: A study of practical knowledge. London: Groom Helm.
Fenstermacher, G. D. (1994). The knower and the known: The nature of knowledge in research on teaching. In L. Darling-Hammond (Ed.), Review of research in education (pp. 3–56). Washington, D.C: American educational Research Association.
Fenstermacher, G. D., & Soltis, J. F. (2004). Approaches to teaching. Teachers College Press. ‏
Fullan, M. (2016). The new meaning of educational change (5th Edition). New York: Teachers College Press.
Gholami, K. (2009). Representing the epistemic nature of teachers’ practical knowledge: The case of class teachers’ general pedagogy. Unpublished PhD, University of Helsinki.
Grossman, P. L., & Shulman, L. S. (1996). Knowing, believing, and the teaching of English. DOCUMENT RESUME, 1.
Kember, D. (1997). A reconceptualisation of the research into university academics' conceptions of teaching. Learning and instruction, 7 (3), 255-275.
Kember, D., & Kwan, K. (2000). Lecturers' approaches to teaching and their relationship to conceptions of good teaching. Instructional Science, 28 (5), 469–490.
Krippendorff, K. (2004). Content analysis: An introduction to its methodology. Chicago: Sage Publications.
Lim, P., & Pyvis, D. (2012). How Singapore junior college science teachers address curriculum reforms: A theory. Issues in Educational Research, 22 (2), 127-148.
Malva, L., Leijen, Ä., & Arcidiacono, F. (2021). Identifying teachers’ general pedagogical knowledge: A video stimulated recall study. Educational Studies, 1-26.
Marton, F. (1988). Phenomenography- Exploring different conceptions of reality. In D.
Fetterman (Ed.); Qualitative approaches to education: The silent scientific revolution. New
York.
Meijer, P. C., Verloop, N., & Beijaard, D. (1999). Exploring language teachers' practical knowledge about teaching reading comprehension. Teaching and Teacher Education, 15 (1), 59–84.
Postareff, L., & Lindblom-Ylänne, S. (2008). Variation in teachers' descriptions of teaching: Broadening the understanding of teaching in higher education. Learning and Instruction, 18 (2), 109-120.
Pratt, D. D., Arseneau, R., & Collins, J. B. (2001). Reconsidering “good teaching” across the continuum of medical education. Journal of continuing education in the health professions, 21 (2), 70-81.
Shulman, L. S. (1986). Those who understand: Knowledge growth in teaching. Educational Researcher, 15 (4), 4-14.
Sun, D. (2012). ‘Everything goes smoothly’: A case study of an immigrant Chinese language teacher’s personal practical knowledge. Teaching and Teacher Education, 28 (5), 760-767.
Swart, F., de Graaff, R., Onstenk, J., & Knezic, D. (2018): Teacher educators’ personal practical knowledge of language, Teachers and Teaching: Theory and Practice, 24 (2), 166-182.
Trigwell, K., & Prosser, M. (1996). Changing approaches to teaching: a relational perspective. Studies in Higher Education, 21, 275-284.
Trigwell, K., Prosser, M., & Taylor, P. (1994). Qualitative differences in approaches to teaching first year university science. Higher Education, 27, 75-84.
Van Driel, J. H., Verloop, N., & de Vos, W. (1997). Developing science teachers' pedagogical content knowledge. Journal of Research in Science Teaching, 35 (6), 673-695.
Wei, G., & Lu, L. (2022). Orientations of preservice teachers’ practical knowledge during school placement: Concept mapping as a reflective tool. Reflective Practice, 1-15.
مطالعات برنامه درسی
دوره 18، شماره 68 - شماره پیاپی 68
با تمرکز بر آموزش ابتدایی
خرداد 1402
صفحه 33-56

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 آذر 1400
  • تاریخ بازنگری: 22 بهمن 1400
  • تاریخ پذیرش: 18 فروردین 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار