ارزشیابی برنامه درسی جدید فیزیک در عمل: پژوهشی بر اساس خبرگی و نقد تربیتی آیزنر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی دانشگاه خوارزمی

2 دانشیار رشته برنامه ریزی درسی دانشگاه خوارزمی

3 گروه مطالعات برنامه درسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

4 هیات علمی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی

چکیده

برنامه درسی در عمل، درواقع تفسیر و برداشتی است که معلمان از برنامه قصد‌شده دارند و براین‌اساس آن را به اجرا درمی‌آورند. هدف پژوهش کاربردی حاضر، ارزشیابی برنامه درسی جدید فیزیک در عمل با استفاده از الگوی ارزشیابی انسان‌گرایانه خبرگی و نقد ‌تربیتی آیزنر می‌باشد که با رویکرد کیفی و به ‌شیوه نقادی زنده انجام شده است. در این پژوهش نمونه‌گیری به‌ شیوه هدفمند در دسترس و جهت گردآوری داده‌ها از ابزار مشاهده با حضور مستمر نقاد در هفت کلاس درس فیزیک در مدارس متفاوت، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته، پرسش‌نامه باز پاسخ، ضبط تعاملات گفتاری و تصویربرداری استفاده شده است. تحلیل داده‌ها به شیوه تحلیل مضمون و با استفاده از کدگذاری باز و محوری انجام و منجر به شناسایی ۸۸ مضمون پایه، ۲۰ مضمون سازمان‌دهنده و 5 مضمون فراگیر گردید. جهت اعتباربخشی به پژوهش معیارهای استحکام‌ساختاری، اعتبار‌اجماعی و کفایت ارجاعی برآورده شده است. با توجه ‌به نتایج به‌ دست‌آمده و عدم انطباق کافی برنامه‌ها، آموزش مؤثر معلمان در خصوص اسناد بالادستی و همچنین برنامه درسی جدید ضروری به‌نظر می‌رسد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of The Enacted New Physics Curriculum: A Research based on Eisner' s Educational Connoisseurship and Criticism

نویسندگان [English]

  • fateme ghasemi 1
  • majid aliasgari 2
  • zahra niknam 3
  • mahmoud amani 4
1 student
2 khu
3 curriculum studies department, faculty of psychology and educational science. kharazmi university. tehran. iran
4 education
چکیده [English]

The Enacted curriculum is, in fact, the interpretation and perception that teachers intend of the curriculum and implement it accordingly. The aim of the present applied research is to evaluate the new physics curriculum in action using Eisner's educational connoisseurship and criticism humanistic model, which has been done with a qualitative approach and live critique method. In this research, purposeful convenience sampling and data collection using observation tools with continuous presence of critics in seven physics classes in different schools, semi-structured interviews, open-ended questionnaires, recording speech interactions and imaging have been used. Data analysis was performed by content analysis using open and axial coding and led to the identification of 88 basic themes, 20 organizing themes and 5 global themes. In order to validate the research, the structural corroboration, consensual validation, referential adequacy have been met. Given the results obtained And insufficient compliance with curricula, effective teacher training on upstream documents as well as the new curriculum seems necessary.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Physics curriculum
  • Curriculum evaluation
  • Enacted curriculum
  • Eisner' s Educational Connoisseurship and Criticism
احمدی، غلامعلی. (۱۳۸۹). ارزشیابی از برنامه درسی علوم دوره راهنمایی، وزارت آموزش‌وپرورش: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
احمدی، غلامعلی. (۱۳۸۴). راهنمای عملی ارزشیابی برنامه‌های درسی، تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.
احمدی، غلامعلی. (۱۳۸۰). بررسی میزان همخوانی و هماهنگی بین سه برنامه درسی قصد شده، اجرا شده و کسب شده در برنامه جدید علوم دوره ابتدایی، فصلنامه تعلیم‌وتربیت، شماره ۸۶.
امانی طهرانی، محمود. (۱۳۹۶). هدف از تغییر برنامه‌های درسی در راستای سند برنامه درسی ملی، رشد معلم، ۳۰۷، ۴-۵.
امانی طهرانی، محمود؛ علی عسگری، مجید و عباسی، عفت. (۱۳۹۵). طراحی و تدوین مدلی کارآمد برای آموزش علوم در دوره اول متوسطه، فصلنامه تعلیم‌وتربیت، ۱۲۵، ۹-۳۱.
جلیلی هزاوه، مهسا؛ علی عسگری، مجید، نیکنام، زهرا و امانی طهرانی، محمود. (۱۳۹۷). معلم و کاربست مواد برنامه درسی: طرحواره­ای برای فهم برنامه درسی عملی شده در کلاس درس، فصلنامه  مطالعات برنامه درسی ایران، ۱۳(۵۱). ۸۱-۱۰۴.
حائری زاده، خیریه بیگم. (۱۳۹۵). تفکر خلاق و حل خلاقانه مسئله، تهران: نشر نی.
حذرخانی، حسن و گروه علوم تجربی دفتر تألیف کتب درسی. (۱۳۹۴). راهنمای برنامه درسی علوم‌تجربی (غیر مصوب). تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
حسنی، محمد. (۱۳۸۹الف). نقد الگوی هدف‌گذاری سند برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران،  فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، ۵(۱۸). ۸۹-۱۱۹.
حسنی، محمد. (۱۳۸۹ب). راهنمای ارزشیابی کیفی توصیفی در کلاس درس (ویراست دوم). تهران: انتشارات عابد.
خالقی نژاد، سید علی. (۱۳۹۷). چگونه برنامه درسی اجرا شده را ارزشیابی کنیم؟،  فصلنامه آموزش عالی، ۱۱(۴۴). ۹۵-۱۲۰.
دبیرخانه شورای‌عالی آموزش‌وپرورش. (۱۳۹۱). برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران، مصوبه اسفند ۱۳۹۱. تهران: شورای‌عالی آموزش و پرورش با همکاری سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
دبیرخانه شورای‌عالی آموزش‌وپرورش. (۱۳۹۰). سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، تهران: وزارت آموزش و پرورش با همکاری شورای‌عالی انقلاب فرهنگی.
رضایی، سهیلا. (۱۳۸۷). بررسی میزان همخوانی برنامه درسی قصد شده و اجرا شده و آموخته شده علوم‌تجربی سال سوم دوره راهنمایی مدارس ناحیه یک شیراز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت.
رضوی، سیدعباس؛ زمانی احمدمحمودی، رضا و فرهادی راد، حمید. (۱۳۹9). ارزیابی تغییر برنامه درسی پایه ششم ابتدایی در شهرستان کوهرنگ بر اساس الگوی فولن ، فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، 15 (58). 175-204.
رون، سید امیر. (۱۳۹۵). نگاهی به برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران، ویژه‌نامه پایه دهم ضمیمه ماهنامه آموزشی اطلاع‌رسانی معلم، ۱۸-۲۳.
شعبانی، حسن. (۱۳۹۴). مهارت‌های آموزشی و پرورشی (نسخه ۳، جلد ۱). تهران: سمت.
شهرتاش، فرزانه؛ فلسفی، فاطمه، رهبر، ژاله و حاجیان، سهیلا. (۱۳۸۷). مبانی نظری و مهارتهای آموزش علوم، تهران: شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران.
شیخعلی پور، زهرا؛ لطفی، مژگان، ولی‌زاده، لیلا و ویرانی، فضا. (۱۳۹۵). ارزیابی نقادانه رشته هوشبری بر اساس مدل ارزیابی ایزنر،  مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، ۱۶(۶۰) ، ۵۳۷-۵۵۱.
فتحی واجارگاه، کوروش. (۱۳۹۳).  اصول و مفاهیم اساسی برنامه‌ریزی درسی، تهران: علم استادان.
کرد، هادی. (۱۳۹۰).  ارزشیابی برنامه درسی کسب شده و اجراشده فیزیک ۲ و آزمایشگاه در سال تحصیلی ۸۹-۱۳۸۸ شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.
کلهر، میثم. (۱۳۹۰).  ارزشیابی برنامه درسی کسب شده و اجراشده فیزیک پیش دانشگاهی در سال تحصیلی ۸۹- ۱۳۸۸ شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.
کیخا، علیرضا؛ ملکی، حسن؛ شریعتی، سید صدرالدین و صادقی، علیرضا. (۱۳۹۸). تدوین و اعتباریابی راهبردهای یاددهی - یادگیری در برنامه درسی فطرت‌گرای توحیدی،  دوماهنامه علمی - پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، ۱۲ (۲) ،۳۳-۴۲.
معدنی پور، داود. (۱۳۹۳). بررسی نحوه اجرای رویکرد زمینه محور در برنامه درسی علوم - تجربی پایه ششم ابتدایی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.
ملکی، حسن. (۱۳۹۳). برنامه‌ریزی درسی (راهنمای عمل). تهران: مؤسسه فرهنگی برهان (انتشارات مدرسه).
مومنی مهمویی، حسین و کرمی، مرتضی. (۱۳۸۶). ارزشیابی برنامه درسی مبتنی بر رویکرد ساخت و سازگرایی راهبردی نوین در ارزشیابی برنامه درسی دوره ابتدایی، پژوهش‌های تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، ۲ (۱۰). ۱۶۱-۱۸۸.
مهرمحمدی، محمود. (۱۳۸۷).  برنامه درسی: نظرگاهها، رویکردها و چشم اندازها (ویراست دوم).  مشهد: انتشارات آستان قدس.
میرزا محمدی، محمدحسن؛ رهنما، اکبر، افشار، عبداله و قبادی، محترم. (۱۳۸۹). تبیین دلالت‌های معرفت‌شناختی رویکرد سازنده‌گرایی در ارزشیابی پیشرفت تحصیلی،  دوماهنامه دانشور، ۱۷(۴۵). ۱۲۷-۱۴۰.
نصاری، امین. (۱۳۹۰).  ارزیابی برنامه درسی کسب شده و اجراشده فیزیک سال اول متوسطه در سال تحصیلی ۸۹-۱۳۸۸ شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.
نوری، علی. (۱۳۹۳).  الگوی خبرگی و نقد تربیتی، دانشنامه ایرانی برنامه درسی، ۱-۶.
 
Ary, D. Jacobs, L. & Razavieh, A. (1996). Introduction to Research in Education (5th edition). Florida: Rinehart & Winston.
Eisner, E. W. (1994). The educational imagination: On the design and evaluation of school Programs. New York: Macmillan Publishing Company.
Gahin, G., & Myhill, D. (2001). The communicative approach in Egypt: Exploring the secrets of the pyramids. TEEL Web Journal, 1 (2), Retrieved July 24, 2009, from http: //www.teflweb-j.org/v1n2/Gahin_Myhill.html.
Hall , S. (2012). What Is Educational Evaluation? .Journal Assessment & Evaluation in HigherEducation,Volume37,Issue4,2012,fromhttp://www.ehow.com/facts_5006257_what-educational.
Joseph, O. O. (2021). A Review: Models Of Curriculum Evaluation Presented By Okparaugo Obinna Joseph Curriculum Evaluation Department Of Education Foundation Faculty Of Education School Of Post Graduate Studies Federal University.Curriculum Model Review, FUDMA. Https://Doi.Org/10.14221/Ajte.1988v13n2.1
Karvas-Doukas, E. (1995). Teacher identified factors affecting the implementation of acurriculum innovation in Greek public secondary schools. Culture and Curriculum, 8 (1), 53-65.
Mutlu, G. (2020). A Look Into Curriculum Evaluation And Curriculum Evaluation Models. Theory and Research in Educational Sciences II, 227.‏
Nyaumwe, J. Lovemore. Ngoepe, G. Mapula. Phoshoko M,Moshe. (2010). Some Pedagogical Tensions in the Implementation of the Mathematics Curriculum: Implications for Teacher Education in South Africa University of South Africa, Analytical Reports in International Education, Vol. 3. No. 1, June 2010, pp. 63-75.
Oliva,p. (2008). Developing the Curriculum. Boston: Pearson press.
Panek, Hanna ,S. (2012).Context Based Science Instruction. Education and Human Development Master's Theses between Context and Science Knowledge.
Wallen, N. E. & Frankel, J. R. (2001). Educational Research: A guide to the process (Second Edition). Mahwah: Lawerance Erlbaum Accociate.
Wang, H. (2001). Integrating grammar instruction with communicative approaches for EFL students in China. Unpublished Master's Research Essay. Carleton University, Ottawa, Ontario, Canada.
Wang, H., & Han, H. (2002). The development of collage English curriculum in China. Carleton Paper in Applied Language Studies, 16/17. 75-97.
Yullmaz, G. K., Alkan. S., Baran. D., Elmas. H, Güven. B. (2011). Mathematics teachers’ views about measurement and evaluation dimension of new Turkish geometry curriculum. Procedia-Social and Behavioral Scineces,v15.p2678-2683.
دوره 17، شماره 66
آموزش و برنامه درسی دوره متوسطه
مرداد 1401
صفحه 177-210
  • تاریخ دریافت: 29 مرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 25 بهمن 1400
  • تاریخ پذیرش: 19 بهمن 1400