طراحی الگوی آموزش سواد رسانه‌ای برای معلمان، بر اساس رویکرد داده بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان

3 گروه روزنامه‌نگاری، دانشکده علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.

4 گروه علوم تریتتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه اصفهان. اصفهان

چکیده

مقاله حاضر با هدف ارائه الگوی آموزش سواد رسانه­ای برای معلمان انجام شد. این پژوهش به صورت کیفی با روش داده بنیاد اجرا شد. برای جمع­آوری داده­ها 28مصاحبه نیمه­ساختاریافته با متخصصان علوم ارتباطات، علوم تربیتی و فعالان رسانه­ای انجام شد. نمونه­گیری به صورت هدفمند، تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. داده­های حاصل از مصاحبه براساس کدگذاری نظریه داده­بنیاد تحلیل شد. نتایج بدست آمده نشان داد به دلیل الزامات شغلی، تحولات اجتماعی و مخاطرات رسانه (عوامل علی) باید سواد رسانه­ای در ابعاد دانش، نگرش و مهارت (پدیده محوری) به­صورت آموزش­های اولیه و ثانویه (راهبردها) به معلمان ارائه شود. سیاستگذاری­ها­، تدوین برنامه و تامین مالی (بسترها) درکنار عوامل انگیزشی، شایستگی مدرسان، محتوا و تجهیزات (عوامل­مداخله­گر) موفقیت برنامه را تحت تاثیر قرار می­دهد و پیامدهای فردی، شغلی و اجتماعی ایجاد خواهدکرد. الگوی تدوین شده می­تواند در قالب چارچوبی علمی، برنامه­ریزی برای آموزش سواد رسانه­ای معلمان را در دانشگاه فرهنگیان و آموزش­و­پرورش تسهیل نماید.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Media Literacy Training Model for Teachers (Based on the Foundation's Data Approach)

نویسندگان [English]

  • Marziyeh Motamedi 1
  • Ahmad Reza Nasr Esfahani 2
  • abbas assadi 3
  • bibieshrat zamani 4
1 Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Iran
2 Faculty of the Department of Education, University of Isfahan
3 Department of Journalism, Faculty of Communication, Allameh Tabataba'i University, Tehran.
4 Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Isfahan University, Isfahan
چکیده [English]

This study seeks to provide a model for teaching media literacy for teachers. This research was conducted qualitatively with the data method of the foundation. To collect the data, 28 semi-structured interviews were conducted with communication science specialists, educational sciences and media activists. To this aim, the purposeful sampling continued until theoretical saturation was achieved. The data obtained from interviews were analyzed based on data theory coding. The results showed that due to job requirements, social developments and media risks (causal factors), media literacy in the dimensions of knowledge, attitude and skills (pivotal phenomenon) should be provided to teachers in the form of primary and secondary education (strategies). Policymaking, program development, and funding (platforms) along with motivational factors, teacher competence, content, and equipment (intervening factors) affect program success and have individual, occupational, and social consequences. The developed model could facilitate planning for teacher literacy education in Farhangian University and education in the form of a scientific framework.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • media literacy
  • education
  • teacher
  • data base
استراوس، آنسلم، جولیت کوربین. (1395). اصول روش تحقیق کیفی، نظریه مبنایی رویه­ها و شیوه­ها. ترجمه بیوک محمدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
اورنگی، عبدالمجید؛ قلتاش، عباس؛ شهامت، نادر و یوسلیانی، غلامعلی. (1390). بررسی تاثیر آموزش­های ضمن­خدمت بر عملکرد حرفه ای معلمان شهر شیراز. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 2(1): 95-114.
باغبانیان، زهرا؛ قادری، مصطفی و علی­عسگری، مجید. (1398). طراحی و اعتباربخشی الگوی بومی برنامه درسی سواد انتقادی در دوره دوم متوسطه. مطالعات برنامه درسی ایران، 14(3): 90-65.
بشیر، حسن؛ چابکی، رامین. (1393). نقش سواد رسانه­ای در توسعه انسانی: مطالعه موردی (کتاب سیاست­های اجرایی سازمان صداوسیما و سند تحول وزارت آموزش وپرورش)، رسانه، 25 (4): 80-63
بصیریان، حسین و بصیریان، رضا. (1385). درآمدی به سواد رسانه­ای و تفکر انتقادی. رسانه، 68: 33-50.
تقی زاده، عباس و طاهری، شیوا. (1395). مطالعه ضرورت­ها و نیازمندی­های آموزش بومی سواد رسانه­ای. پنجمین همایش الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
تقی­زاده، عباس (1390). بررسی مقایسه­ای سواد رسانه­ای دختران و پسران دانش­آموز مقطع متوسطه مطالعه موردی دبیرستان­های شهرکرمان. پایان­نامه چاپ نشده کارشناسی ارشد. دانشگاه صداوسیما: تهران
تقی­زاده، عباس و کیا، علی­اصغر. (1393) نیازسنجی برنامه آموزش سواد رسانه­ای در مدارس. مطالعات فرهنگ- ارتباطات، دوره 15، شماره 26: 103-75.
تقی­زاده، عباس. (1393). نقش دورۀ آموزش سواد رسانه­ای بر توانایی پردازش پیام­های رسانه­ای دانش­آموزان مقطع متوسطه؛ مطالعه موردی دانش­آموزان سال اول متوسطۀ شهر کرمان در سال تحصیل1393 -1392. پایان­نامه چاپ نشده کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
جانسون، بورک؛ کریستنسن، لری. (1395). پژوهش­های آموزشی: رویکردهای کمی، کیفی و ترکیبی. ترجمه کیامنش، علیرضا؛ محسن­پور، مریم؛ حسنوندی، صبا؛ دانای­طوسی، مریم؛ اسماعیلی، نیلوفر. چاپ پنجم. تهران: نشر علم.
حاجی حیدری، حامد و یزدیان، امیر(1390). سنجش و کاربست الگوی پنج سطحی سواد رسانه­ای انتقادی: مطالعه موردی دانشجویان دانشکده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. مجله جهانی رسانه، 6(2): 30-57.
خدامرادی، یاسین. (1391). بررسی سطح سواد رسانه­ای فرهنگیان مطالعه موردی استان چهارمحال و بختیاری. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
دارابی، علی. (1395) ارتقای سواد رسانه­ای و تاثیر آن بر تقویت توسعه سیاسی در جامعه ایرانی. پژوهش­های ارتباطی، شماره 86: 63-84.
دانشگاه فرهنگیان. (1391). اساسنامه دانشگاه فرهنگیان.
دانشگاه فرهنگیان. (1395). برنامه راهبردی دانشگاه فرهنگیان در افق 1404.
دهقان­شاد، حوریه؛ محمودی کرکنده، محمد. (1391).بررسی ضرورت آموزش سواد رسانه­ای کودکان و نوجوانان از نگاه متخصصان آموزش و پرورش شهر تهران. مطالعات رسانه­ای، 7(2): 69-82.
زارع­کهن، نفیسه. (1393). سواد رسانه­ای لازمه تحقق جامعه مدنی. فصلنامه رسانه، شماره 25: 109- 121.
سالاری زاده، بهناز. (1391). بررسی تاثیر آموزش ضمن­خدمت بر ارتقای صلاحیت حرفه­ای معلمان متوسطه شهر رودبار. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران. تهران.
سراجی، فرهاد؛ سلیمانی، فاطمه. (1395). تحلیل موانع هوشمندسازی مدارس در مرحله اجرا بر اساس نظریه­های نوآوری آموزشی. مطالعات برنامه درسی ایران، 11(2): 176-153.
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. (1390). تهران: وزارت آموزش و پرورش
سند تحول راهبردی نظام تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران. (1389). مصوب هشتصد و بیست و ششمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش.
شجاعی، ثارلله؛ دهداری، طاهره؛ دوران، بهناز؛ اله نوری، کرامت؛ شجاعی، محمد. (1395). تاثیر آموزش سواد رسانه­ای بر پرخاشگری و نگرش به خشونت در کاربران نوجوان بازی­های رایانه­ای خشن. مطالعات رسانه­های نوین، شماره 8: 173-202.
شریفی­رهنمو، مجید؛ سراجی، فرهاد؛ شریفی­رهنمو، سعید (1397). نیازهای سواد رسانه­ای دانشجویان دوره کارشناسی. مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 9(2): 71-93.
شکرخواه، یونس. (1388). نیاز مخاطبان به سواد رسانه ای. پژوهش و سنجش، 8(2): 82.
شیخ­سفلی، زهرا. (1393). مطالعه سواد رسانه­ای معلمان دوره متوسطه شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی. تهران.
صلواتیان، سیاوش؛ حسینی، سیدبشیر؛ معتضدی، سینا. (1396). طراحی الگوی آموزش سواد رسانه­ای به نوجوانان. دو فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی آموزشی، دوره ششم، شماره دهم: 49-74.
قاسم­تبار، نبی الله. (1395). طراحی و اعتبارسنجی الگوی برنامه درسی موسیقی دوره پیش دبستانی ایران. پایان­نامه دکترای برنامه­ریزی درسی. دانشگاه خوارزمی. تهران.
کریمی، بهنام؛ کیان، مریم و علی عسگری، مجید (1396). طراحی برنامه درسی آموزش محیط زیست برای دوره تحصیلی ابتدایی ایران. آموزش محیط زیست و توسعه پایدار، 5(4): 9-23.
کوشکی، فتح­الله، خسروی، محبوبه؛ قادری، مصطفی و صادقی، علیرضا. (1399). شناسایی مولفه­های شایستگی­های مرتبط با فناوری برای برنامه درسی قصدشده رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان بر اساس TPACK. مطالعات برنامه درسی ایران. 15(2): 110-71.
موسوی انزهایی، سیده مهدیه. (1391). بررسی تأثیر میزان سواد رسانه­ای معلمان بر گسترش مدل تفکر انعکاسی دانش­آموزان . پایان­نامه چاپ نشده کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق، تهران، ایران.
نصیری، بهاره. (1391). آموزش سواد رسانه اى در کشورهاى کانادا و ژاپن. نوآوری­های آموزشی، 11(1): 137-160.
نصیری، بهاره؛ بخشی، بهاره و هاشمی، سیدمحمود. (1391). اهمیت آموزش سواد رسانه­ای در قرن بیست ویکم. مطالعات رسانه­ای، 18: 149- 158.
نقیب­السادات، سیدرضا؛ فرهادی، پریسا. (1393). بررسی جایگاه رسانه­هادر ارتقای سواد رسانه­ای به منظور تحقق جامعه دانایی محور. رسانه، شماره 97: 45- 62.
هاشمی، شهناز. (1393). بررسی نقش رسانه در نظام تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش: تأکید بر ضرورت آموزش سواد رسانه­ای. رسانه، 25(4): 5-18.
هومن، حیدرعلی. (1394). راهنمای عملی پژوهش کیفی. تهران: سمت.
یزدیان، امیر. (1391). بررسی وساطت والدین: روابط، چالش­ها و پرسش­هایی برای سواد رسانه­ای. رسانه و خانواده، 2(1): 100- 123.
 
Boronenko, T. A., Kaysina, A. V., & Fedotova, V. S. (2018). Assessment of the teacher's media-culture as the component of qualification portrait. Obrazovanie i Nauka, 20(4), 34- 63.
Castells, M. (2011). The rise of the network society: The information age: Economy, society, and culture (Vol.1): John Wiley & Sons.
Celot, P. (2009) .Study Assessment Criteria for Media Literacy Levels. Brussels: European Commission
Creswell, J.W. (2012). Educational research: planing conducting and evaluating quantitative and qualitative. 4th ed. Boston: Pearson.
Culver Sherri, H., & Jacobson, T. (2012). Media literacy and its method to encourage civic engagement. Journal of Media Education, 39: 73-80.
Culver, h., & jacobson, T. (2012). Media Literacy and lts Use as a Method to Encourage Civic Engagement, University of Philadelphia, Pennsylvania. Cresskill. NJ: The Hampton Press.
Elf, N. (2018). Teaching and learning modes and media of H.C. Andersen fairy tales. Forum for World Literature Studies, 10(1), 65-95.
European Commission, Media Literacy Study The Framework. Annex B for Study Assessment Criteria for Media Literacy Levels, Brussels, October 2009.
European Commission, Testing and Refining Criteria to Assess Media Literacy Levels in Europe. Final Report, April 2011.
Fry, S. & seely, S. (2011). Enhancing preservice elementary teachers' 21st-century information and media literacy skills. Action in Teacher Education, 33(2): 206-211.
Galustyan, O. V., Vyunova, N. I., Komarova,E. P., Shusharina, E. S., Gamisonija, S., Sklyarova. O. N. (2019). Formation of media competence of future teachers by means of ICT and mobile technologies. International Journal of Interactive Mobile Technologies, 13(1): 184-193.
Garcia, R., Gozalvez. V., Aguaded. J. (2014). Media competence as a challenge for edu communication: evaluation tools. Cuadernos, 35: 15-27.
Giddens, A. (2013). The consequences of modernity: John Wiley & Sons.
Gremigni, E. (2018). Overcoming new forms of digital divide: Some remarks on the need for media education. Italian Sociological Review, 8(1), 81-102.
Hale, J. J. (2014). Critical Media Literacy: A Curriculum for Middle School English Teachers. M.A. Thesis in University of San Francisco
Hill, M. W. (2005). The impact of information on society: an examination of its nature, value and usage (M. Nokarizi, Trans.): Walter de Gruyter.
Joanou, J. P. (2017). Examining the world around us: critical media literacy in teacher education. Multicultural Perspectives, 19(1): 40-46.
Livingston, S. (2004). Adult Media Literacy:A Review of the Research Literature. London: Department of Media and Communication.
Mader, S. (2012). Transforming students into scholars: creating MIL competencies through communicating research. Proceeding of the International Conference on Media and Information Literacy for Knowledge Societies, Moscow, Russian Federation.
Moeller, S., Joseph, A., Lau, J., &Carbo, T. (2011). Towards media and information literacy indicators. Paris: UNESCO.
Ornstein, A. C., & Hunkins, F. P. (2013). Curriculum: Foundations, principles, and issues (6th Edition). Boston: Pearson.
Phang, Anna (2006). Add a dose of Media Literacy in the Media Diplomas Curriculum and Syllabus. www.esd.sp.edu.sg/eetc/eetc07/docs/JTP/Medialiteracy_ annaphang.pdf.
Piscina, T., Ramirez, D., Basterretxa J. I., & Jimenz, E. (2011). Report about the media literacy situation in the Basque. School Community, 36: 157-164.
Potter, W. J. (2010). The state of media literacy. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 54(4): 675-696.
Ramadhan, S., Sukma, E., Indriyani, V. (2019). Teacher competence in utilizing digital media literacy in education. International Conference Computer Science and Engineering
Rogow, F. (2009). Teaching media literacy in less than an hour. Journal of Media Literacy Education, 1(1):72-74.
Simons, M., Meeus, W., Tsas, J. (2017). Measuring media literacy for media education: development of a questionnaire for teachers' competencies. Journal of Media Literacy Education, 9 (1): 99 – 115.
Strauss, A., & Corbin, J. (2008). Basic of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. (3rd ed). Thousand Oaks. London, New Delhi: Sage publication.
Taylor, R. (2002). The Implemention of Media Literacy: An Analysis of the Media Literacy Curricula of Ontario, Canada, New South wales, Australia, England. The University of Southern Mississippi
Tornero, J. M., Tayie, S. (2012). Teacher training in media education: curriculum and international experiences. Comunicare, 39(2): 10-14.
Unesco. (2008). Teacher training curricula for media and information literacy. International Expert Group Meeting (Paris, June 2008).
UNESSCO. (2011). Media and information literacy curriculum for teacher. Edited: Alton Grizzle and Carolyn Wilson
Wang, S., Gorbunova, N. V., Masalimova, A. R., Birova, J., & Sergeeva, M. G. (2018). Formation of academic mobility of future foreign language teachers by means of media education technologies. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 14(3), 959-976.
Wedell, Martin (2003). Giving TESOL change a chance: Supporting key players in the curriculum change process. System,31, 439-451
Wood, E. (2009). Media literacy education: Evaluating media literacy education in Colorado schools, M.A. Thesis in University of Denver.