تحلیل تکالیف کتاب درسی علوم تجربی پایه ششم از منظر توجه به مولفه‌‌های درگیری تحصیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی/ دانشگاه تهران

چکیده

یکی از عوامل تأثیرگذار بر پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان، افزایش درگیری تحصیلی در فعالیت­های آموزشی است. با توجه به نقش محتوای آموزشی در تدارک فعالیت­های آموزشی، مقاله حاضر، تکالیف کتاب درسی علوم تجـربی پایه­ ششم ابتدایی و کتاب راهنمای معلم مربوط به آن را با استناد به مولفه­های درگیری تحصیلی توسط تکلیف، مورد تحلیل قرار داده است. جامعه­ مورد مطالعه کتاب درسی علوم تجربی پایه­ ششم و کتاب راهنمای معلم مربوط به آن بوده و برای تحلیل داده­ها از فرآیند تحلیل محـتوا (مدل کریپندورف) جـهت مقوله­بندی و تحلیل توصیفی استفاده شده است. یافته­های پژوهش 5 مقوله­ را به عنوان مقوله­های درگیرکنندگی در تکالیف آموزشی نشان داد. در تحلیل تکالیف کتاب درسی علوم، مشاهده شد که صرفاً 88/31 درصد از تکالیف دارای 3 مقوله درگیرکنندگی بودند که این نرخ کمتر از 50 درصد از مجموع تکالیف است و نشانگر نامطلوب بودن تکالیف کتاب درسی علوم از منظر کمک به درگیریِ تحصیلیِ بیشتر دانش­آموزان است. تحلیل پیشنهادات کتاب راهنمای معلم، نیز نشان داد که 8/51 درصد از پیشنهادها هیچ ویژگی درگیرکنندگی را نداشتند که بیانگر ناکافی بودن پیشنهادات راهنمای معلم از منظر کمک به درگیریِ تـحصیلیِ بیشـتر دانش­آموزان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Tasks of Sixth Grade Science Textbook: The Components of Academic Engagement

نویسنده [English]

  • Mansureh Hajhosseini
sadegieh, panahandeh, 30
چکیده [English]

One of the factors affecting student achievement and improving educational achievement is increase student involvement in educational activities and learning. Given the role of educational content to increasing academic engagement and its impact on the learning process, this study seeks to analyze the task of the sixth grade Science book and teacher’s handbook (the Section of suggestions), based on components of student engagement. Therefore, the content analysis method was used and the corpus was the sixth grade Science book and its corresponding teacher’s handbook. To analyze the data, the content analysis process (Krippendorf Model) has been used for categorization and descriptive analysis. The results showed 5 categories as categories of involvement in educational assignments. In the analysis of tasks’ Science textbook, it was observed that only 31.88% of tasks had 3 categories of involvement, which is less than 50% of the total tasks and this indicates the undesirability of Science textbook tasks in terms of helping more students engage in academic engagement. An analysis of the suggestions of teacher’s handbook also revealed that 51.8% of the suggestions did not have any engaging features, which indicates the teacher’s handbook (the Section of suggestions) is insufficient in term of helping more student engagement.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • student engagement
  • components of creation of student engagement by text
  • sixth grade
آرامبراستر، بی. بی. و اندرسون، تی. اچ (١۳۷۲). تحلیل کتاب درسی. ترجمه هاشم فردانش. تهران. مجله تعلیم و تربیت (آموزش و پرورش)، ۳۳، ۹۲-۷۹.
آریایی­پناه، زهرا و صدوقی، مجید (1398). پیش­بینی درگیری تحصیلی دانش­آموزان بر اساس ابعاد ادراک از محیط کلاس. مجله رویش روان­شناسی، دی 1398، 8، 10، 180-171.
ابوالمعالی، خدیجه؛ هاشمیان، کیانوش و اناری، فهیمه (١۳۹١). تعیین سهم مولفه­های ادراک محیط کلاس درس در پیش­بینی درگیری تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه­ی شهر تهران. فصلنامه­ی اندیشه­های تازه در علوم تربیتی، ۷، ۳.
پیری، موسی، شاهی، افسانه و برقی، عیسی (1398). رابطه­ی کیفیت تجارب یادیری دانش­آموزان در احساس تعـلق به مدرسه با نقش واسطه­ای نگرش به برنامه­ی درسی. فصلنامه مطالعات برنامه­ی درسی ایران، 14، 53، 76-55.
درّی، محمدمهدی، رفیع­پور، ابوالفضل و درّی، فاطمه (1397). ارزیابی ظرفیت کتاب­های درسی ریاضی دوره متوسطه اول در ترویج یادگیری عمیق مفاهیم. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، 14، 52، 30-1.
سجادیه، نرگس و محمدی­پویا، سهراب (1396). تحلیل تطبیقی محتوای کتاب­های تعلیمات اجتماعی چاپ قدیم و جدید پایه چهارم ابتدایی بر اساس اصول معرفت­شناختی تربیت. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، 12، 47، 94-69.
صابر، سوسن؛ پاشا شریفی، حسن (١۳۹۲). پیش بینی ابعاد درگیری تحصیلی براساس سبک­های هویت در دانش‌آموزان دختر پایه­ی اول دبیرستان­های دولتی تهران. پژوهش در برنامه­ی درسی.١۰، ١١، ۸۵-۷۲.
عریضی، حمیدرضا و عابدی، احمد (١۳۸۲). تحلیل محتوای کتاب­های درسی دوره ابتدایی برحسب انگیزه پیشرفت. فصلنامه نوآوری­های آموزشی، ۵، ۵۲-۲۹.
عزیزی، ابوالفضل؛ قهرمانی، علی و احمدی، فاطمه (١۳۹۴). بررسی تأثیر آموزش مفاهیم فیزیک با استفاده از مثال­های واقعی بر نحوه انجام تکالیف درسی و نگرش دانش‌آموزان. اتحادیه انجمن­های علمی آموزشی معلمان فیزیک ایران. شانزدهمین کنفرانس آموزش فیزیک ایران. آباد، دانشگاه لرستان.
عموئی، نوشین، فرج­اللهی، مهران و ضرابیان، فروزان (1397). ارتباط ادراک از مولفه­های برنامه درسی در پیش­بینی درگیری تحصیلی دانشجویان تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی. 10، 3، 12-3.
غلامعلی لواسانی، مسعود، خضری­آذر، هیمن، صالح­نجفی، مهسا و مالکی، اسداله (1396). الگوی ساختاری روابط بین نیازهای اساسی روان­شناختی، انگیزش تحصیلی و درگیری تحصیلی در زبان انگلیسی. فصلنامه روان­شناسی تربیتی، 13، 43، 58-35.
یارمحمدیان، محمدحسین (١۳۸١). اصول برنامه­ریزی درسی، تهران: انتشارات یادواره­ی کتاب.
Christenson, S.L., Reschly, A.L., & Wylie, C. (2012).Handbook of Research on Student Engagement.Spring, Newyork
Eccles, J.S., & Rosser, R. (2009). Schools, academic motivation and stage environment fit. Handbook of adolescent psychology, second edition.John Wiley & Song, Inc.
Fredericks, J.A., Blumenfeld, P.C., & Paris, A.H. (2004). School engagement: potential of the concept, state of the evidence. Review of Educational Research, 74, 59-109.
Fulmer, S. M., D'Mello, S.K., Strain, A., & Graesser, A.C. (2015). Interest-based text preference moderates the effect of text difficully on engagement and learning. Contemporary Educational Psychology, 41, 98-110.
Miller, B.W., Anderson, R.C., Morris, J., Jung Lin, T., Jadallah, M., & Sun, J. (2014).The effects of reading to prepare for argumentative discussion on cognitive engagement and conceptual growth. Learning and Instruction, 33, 67-80.
Mozgalina, A. (2015). More and less choice?The influence of choice on task motivation and task engagement. System, 49, 120-132.
Mitchell, L., & Carbone, A. (2011).A typology of tsk characteristics and their effects on student engagement. International Journal of Educational Research, 50, 257-270.
Salter, N. P., & Conneely, M.R. (2015). Structured and unstructured discussion forums as tools for student engagement. Computers in Human Behavior, 46, 18-25.
Schroeder, S., Richter, T., McElvany, N., Hachfeld, A., Baumert, J., Schnotz, W., Horz, H., & Ullrich, M. (2011).Teachers' beliefs, instructional behaviors, and students' engagement in learning from texts with instructional pictures. Learning and Instruction, 21, 403-415.
Veiga, F. H., Galvao, D., Almeida, A., Carvalho, C., Janeiro, I., Nogueira, J., Conboy, J., Melo, M., Taveira, M. C., Festas, M. I., Bahia, S., Caldeira, S. & Pereira, T. (2012). Student’s Engagement In School: A Literature Review. Proceedings of ICERI2012 Conference, Madrid, Spain.
دوره 17، شماره 65 - شماره پیاپی 65
با تمرکز بر آموزش و برنامه درسی دوره ابتدایی
مرداد 1401
صفحه 215-244
  • تاریخ دریافت: 09 مرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 17 شهریور 1400
  • تاریخ پذیرش: 16 بهمن 1400