ارزشیابی شایستگى تولید و اجرای آزمون‌های تحصیلی در دانشجومعلمان آموزش زبان و ادبیات فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 گروه آموزش ابتدایی، پردیس نسیبه، دانشگاه فرهنگیان

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی

چکیده

مقالۀ حاضر به سنجش میزان شایستگی دانشجومعلمان رشتۀ آموزش زبان و ادبیات فارسی در زمینه‌های دسته‌بندی آزمون‌ها، طرح‌ریزی آزمون، تجزیه‎وتحلیل آزمون‌ها، روش‏ها و ابزارهای جدید در سنجش، و آزمون‌های هنجارشده می‌پردازد. بدین منظور از روش ارزشیابی با به کارگیری طرح سنجش دوگروهی استفاده شد. جامعۀ آماری پژوهش دانشجومعلمان کارشناسی پیوستۀ رشتۀ آموزش زبان و ادبیات فارسی و نمونۀ آماری آن از بین دانشجومعلمان مذکور، شامل دو ورودی، یعنی پذیرفته‌شدگان سال‌‌های 1394 و 1396، انتخاب شد. از بین دو گروه ورودی‌ که تعدادشان جمعاً 694 نفر بود، از نمونه‌ای به حجم 283 نفر آزمون به عمل آمد. تحلیل داده‏ها نشان می‌دهد دانشجومعلمان در مؤلفه‌های پنج‌گانۀ بررسی‌شده، شایستگی لازم را احراز کرده‌اند. یعنی در سه مؤلفه، در سطحی متوسط و در مؤلفۀ دسته‌بندی آزمون‌ها در سطحی ضعیف حائز شایستگی شده‌اند. آنان در مؤلفۀ طرح‌ریزی آزمون در سطحی بسیار ضعیف قرار دارند. لذا می‌توان نتیجه گرفت که آنان در تولید و اجرای آزمون‌های تحصیلی مجموعاً شایستگى حرفه‌ای لازم را احراز کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluating the competency of the production and implementation of academic exams in students-teachers of Persian language and literature

نویسندگان [English]

  • Heydar Ghamari 1
  • Nematollah Mousapour 2
  • Mohammad Shadrooymanesh 3
1 Department of Persian Language and Literature Education, Farhangian University, Tehran, Iran
2 Elementary Education Department, Nasibeh Faculty, Farhangian University
3 Department of Persian Language and Literature, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The present article assesses the competence of student-teachers in the field of teaching Persian language and literature in the fields of exam classification, exam planning, exam analysis, new methods and tools in assessment, and standardized exams. For this purpose, the evaluation method was used using a two-group assessment design. The statistical population of the undergraduate student-teachers' research in the field of Persian language and literature education and its statistical sample was selected from the mentioned student-teachers, including two entries, namely those admitted in 1394 and 1396. Among the two input groups, which numbered a total of 694 people, a sample of 283 people was tested. Data analysis shows that student-teachers have achieved the necessary competence in the five components examined. That is, in three components, at the intermediate level and in the classification component, the tests are qualified at a weak level. They are at a very weak level in the test design component. Therefore, it can be concluded that they have achieved the necessary professional competence in the production and implementation of academic exams.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Professional competence of student-teachers
  • competence to produce and perform academic exams
  • teaching Persian language and literature
  • Farhangian University
آقایی، نجف، صفاری، مرجان و میرحسینی، فرنازسادات (1396). شناسایی صلاحیت حرفه‌ای ضروری معلمان تربیت بدنی با رویکرد نظریه‌پردازی داده بنیاد. دوفصلنامه پژوهش در مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 7 (14)، 71-83.
استارمی، ابراهیم و قدوسی شاهنشین، الناز (1392). نقش آزمون‌سازی در سنجش آموخته‌های زبان‌آموز در آموزش زبان آلمانی. پژوهش‌های زبانشناختی در زبا‌‌ن‌های خارجی، 3 (1)، 19-43.
امامی، محمد (1396). بررسی و شناخت انواع لحن و پیوند آن با مهارت‌های خوانداری در کتاب فارسی هشتم (دوره اول متوسطه). پویش در آموزش علوم انسانی، 2 (7)، 16-31.
انوری، حسن و همکاران (1381). فرهنگ بزرگ سخن (چاپ هفتم). تهران: سخن.
بازرگان، عباس (1393). ارزشیابی آموزشی (چاپ سیزدهم/ویراست3). تهران: سمت.
تقییان، حسن، خدایی، ابراهیم، بازرگان، عباس، مقدم زاده، علی و کبیری، مسعود. (1397). ساخت آزمون خواندن برای دانش‌آموزان پایه ششم ابتداییبا استفاده از انگاره سنجش شناختی تشخیصی. پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان، 7 (1)، 3-30.
 جانسون، آر. بورک و کریستنسن، لری (1395). پژوهش آموزشی. برگردان دکتر علیرضا کیامنش و همکاران (چاپ اوّل). تهران: نشر علم. (اثر اصلی در سال 2014 چاپ شده است).
جاویدان، لیدا، علی اسماعیلی، عبداله و شجاعی، علی اصغر (1397). تدوین الگوی ویژگی‌ها و شایستگی‌های علمی بر اساس اسناد بالادستی آموزش و پرورش. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 12 (ویژه‌نامه بهار1397)، 1123-1136.
جعفرپور، عبدالجواد (1375). مقدمه‌ای بر آزمون‌شناسی زبان (چاپ اوّل). شیراز: دانشگاه شیراز.
جلیلی، سیّد اکبر و خدادادیان، مهدی (1392). ضرورت رویکرد نظام‌مند به آزمون‌سازی در زبان فارسی: مقایسه برآوردهای مدرّسان و واقعیتِ آماری. پژوهش نامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان، 2 (3)، 3-36.
جلیلی، مهسا و نیک­فرجام، حسین (1393). بررسیوضعموجودتواناییوصلاحیت‌هایمعلمانازدیدگاه دانش‌آموزانومقایسهباوضعمطلوبازدیدگاهصاحب­نظراندردرسفیزیکسالچهارمدبیرستان. پژوهش در برنامه­ریزی درسی، 2 ( 13)، 129-138.
خروشی، پوران، نصراصفهانی، احمدرضا، میرشاه جعفری، سید ابراهیم و موسی‌پور، نعمت اله (1396). مدل مفهومی شایستگی‌های مورد انتظار از دانشجومعلمان در برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان بر اساس دیدگاه صاحب‌نظران. فصلنامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 7 (18)، 169-199.
خوش­خلق، ایرج (1391). ساخت و تهیه آزمون عملکرد (چاپ اوّل). تهران: انتشارات زنده­اندیشان.
دانای طوس، مریم (1390). سخن گفتن، مهارتی مغفول در برنامه درسی زبان فارسی. نوآوری‌های آموزشی، 10(1)، 121-150.
دانشگاه فرهنگیان (1395). برنامه درسی دوره کارشناسیپیوستهرشته آموزشزبانوادبیاتفارسی. کمیته تخصصی برنامه‌های آموزش و پرورش (گروه هفتم، بازنگری شده). تهران: دانشگاه فرهنگیان. (قابل دسترسی در: https://cfu.ac.ir/fa/attach/171252)
دانشگر، مریم (1396). مهارت‌های دانش‌آموختگان نظام متوسطه با محوریت درس زبان و ادبیات فارسی (مطالعه موردی: شهر تهران). دوماهنامه جستارهای زبانی، 8 (1)، 231-256.
دیبایی صابر، محسن، عباسی، عفت، فتحی واجارگاه، کوروش و صفایی موحد، سعید (1395). تبیین مؤلفه‌های شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش و پرورش ایران. پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 13 (2)، 109-123.
رضایی، منیره (1393). بررسی ویژگی‌های معلم توانمند، تهیه و اعتباربخشی ابزاری برای سنجش این ویژگی‌ها و ترسیم نیمرخ توانمندی معلمان در دوره ابتدایی (طرح پژوهشی). تهران: پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
رضایی، منیره (1397). تدوین استانداردهای عملکرد حرفه‌ای معلمان بر اساس شایستگی‌های شناسایی شده در اسناد تحولی واعتباربخشی آن (طرح پژوهشی). تهران: پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
رضایی، منیره (1396). تعیین شایستگی‌های تخصصی و حرفه‌ای معلمان متناسب با سند تحول بنیادین و مبانی نظری آن و اعتباربخشی شایستگی‌ها (طرح پژوهشی). تهران: پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
سیف، علی‌اکبر (1397). اندازه‌گیری، سنجش و ارزشیابی آموزشی (ویراست هفتم، چاپ چهل و ششم). تهران: نشر دوران.
سیف، علی‌اکبر (1389). سنجش فرایند و فرآورده یادگیری (چاپ دومِ ویرایش دوم). تهران: نشر دوران.
شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت آموزش و پرورش و شورای عالی آموزش و پرورش 1 (1390). سند تحول بنیادین آموزش و پرورش.
شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت آموزش و پرورش و شورای عالی آموزش و پرورش 2 (1390). مبانینظریتحولبنیادیندرتعلیموتربیترسمیعمومیجمهوریاسلامیایران.
صحرایی، رضامراد و جلیلی، سید اکبر (1391). مبانی تهیه و تدوین آزمون مهارتی فارسی(آمفا). پژوهش‌نامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان، 1(1)، ۱۲۳-۱۵۰.
صدری، عباس، زاهدی، انسیه و شفیعی، فاطمه صغری (1396). حلقه مفقوده نظام تربیت معلم برای تحقق شایستگی‌های حرفه‌ای دانشجو معلمان: کارورزی و کارآموزی با رویکرد استاد شاگردی نوین. پژوهش در تربیت معلم، دانشگاه فرهنگیان، 1 (1)، 75-99.
عباباف، زهره، فراستخواه، مقصود، مهرعلیزاده، یدالله و فتحی واجارگاه، کوروش (1393). تأمل بر صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان در مطالعات برنامه درسی. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 6 (2)، 157-182.
عباسی، زهرا (1394). تهیه و تدوین آزمون بسندگی زبان فارسی. مجموعه مقاله‌های نخستین همایش آموزش زبان و ادبیات فارسی، اسفند ماه 1393، قابل دسترسی در: http://www.anjomanfarsi.ir/pdf/amozesh1/1042.pdf
عبداللهی، بیژن، دادجوی توکلی، عطیه و یوسلیانی، غلامعلی (1393). شناسایی و اعتبارسنجی شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان اثربخش. نوآوری­های آموزشی، 13(1)، 25-48.
عسکری متین، سجاد و کیانی، غلامرضا (1397). الگوی معیار صلاحیت حرفه‌ای معلمی در تراز جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه تعلیم و تربیت، 34 (2)، 9-30.
فرخی‌پور، سجاد، خوش‌سیما، هوشنگ، گنجی، منصور و سارانی، عبدالله (1399). تبیین و بررسی تأثیر انگاره بومی ارزشیابی پویا در شناخت و رفع مشکلات یادگیری مهارت‌های زبانی مولد در دانش‌آموزان متوسطه. نشریه پژوهش­های زبانشناختی در زبان‌های خارجی، ۱۰(1)، ۱۲۰-۱۳۴.
قمری، حیدر (1399). بررسی میزان شایستگى حرفه‌ای دانشجومعلمان رشته آموزش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان در تولید و اجرای آزمون‌های تحصیلی (طرح پژوهشی). تهران: دانشگاه فرهنگیان.
 مرتضوی، مرتضی، ملکی، حسن، گویا، زهرا، غلام‎آزاد، سهیلا و حسنی، محمد (1399). ضرورت تدوین معیارهای روبریک کیفی برای اجرای موفقیت‌آمیز ارزشیابی توصیفیِ درس ریاضی دوره ابتدایی. مطالعات برنامه درسی، 15(57) ، 5-40.
موسی‌پور، نعمت ­الله و احمدی، آمنه (1395). طراحی کلان (معماری) برنامه درسی تربیت معلم (برنامه درسی ملی تربیت معلم جمهوری اسلامی ایران) (چاپ اوّل). تهران: دانشگاه فرهنگیان.
موسی‌پور، نعمت الله و صفرنواده مریم (1398). درباره روش تحقیق تربیتی با تمرکز بر آموزش ابتدایی (چاپ اوّل). قم: انتشارات بیان روشن.
وزارت آموزش و پرورش (1391). برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران.
 
Campbell, C., & Evans, J. A. (2010). Investigation of preservice teachers’ classroom assessment practices during student teaching. The Journal of Educational Research, 93(6),350-355. Published online: 02 Apr 2010.
Hattie, J. (2009). Visible learning: A synthesis of over 800 meta-analyses related to achievement. New York, NY: Routledge.
Hornby, A. S. (2004). Oxford Advanced Learner’s Dictionary (6th ed.). London: Oxford University Press.
Kang, H., & Kang, S. (2015). Analysis of elementary school teachers’ self- diagnosis on their competency for assessment in science. Journal of Korean Elementary Science Education, 34(2), 153-163.
Liakopoulou, M. (2011). The professional competence of teachers: Which qualities, attitudes, skills and knowledge contribute to a teacher’s effectiveness. International Journal of Humanities and Social Science, 1(21), 66-78.
Mertler, C. A., & Campbell, C. S. (2005). Measuring teachers’ knowledge and application of classroom assessment concepts: development of the assessment inventory. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, Montréal, Quebec, Canada, April, 11-15, 2005.
Mertler, C. A. (2003). Preservice versus in-service teachers' assessment literacy: Does classroom experience make a difference?. Paper presented at the Annual Meeting of the Mid-Western Educational Research Association, Columbus, OH (Oct. 15-18, 2003).
Mullis, I. V. S., & Martin, M. O. (Eds.). (2018). PIRLS 2021 Assessment Frameworks. TIMSS & PIRLS International Study Center, Lynch School of Education, Boston College. Available at: https://www.moe.gov.ae/Ar/ImportantLinks/InternationalAssessments/Documents/PIRLS2021%20Framework.pdf
Pang, N. S-K., & Leung, Z. L-M. (2011). Teachers' competency in assessment for learning in early childhood education in Hong Kong. Educational Research Journal, 26(2), 199-202.
The Wing Institute (2020). Effective instruction overview. Available at: https://www.winginstitute.org/effective-instruction-overview
Volante, L., & Fazio, X. (2007). Exploring teacher candidates’ assessment literacy: Implications for teacher education reform and professional development. Canadian Journal of Education, 3(30), 749-770.