ارزشیابی برنامه درسی فارسی دوره اول ابتدایی در سطح برنامه درسی اجراشده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش

چکیده

ارزشیابی برنامه درسی اجرا‌شده فارسی دوره اول ابتدایی، سطح دوم از ارزشیابی دوره‌ای برنامه درسی فارسی ابتدایی ‌است که پس از ارزشیابی برنامه درسی قصد‌شده، هدفش تعیین شایستگی‌ها و نارسایی‌های برنامه درسی اجرا‌شده در پایه‌های اول تا سوم دوره ابتدایی است. برای ‌انجام ارزشیابی چهار هدف ‌ویژه دنبال ‌شده ‌است: الف- تبیین ویژگی‌هایِ وضع‌مطلوب اجرای برنامه درسی فارسی، ب- تبیین ‌ویژگی‌های برنامه درسی اجراشده، ج- مقایسه بین ویژگی‌های وضع مطلوبِ اجرای برنامه درسی و ویژگی‌های برنامه درسی اجرا‌شده و د- بررسی انسجام‌ عمودی برنامه درسی اجرا‌شده. برای پاسخ‌ به سوالات‌ پژوهش، از پیمایش ‌‌میدانی و ابزارهای مختلف ‌در‌ گرداوری داده‌ها شامل اجرای‌ پرسش‌نامه ویژگی‌های وضع‌مطلوب اجرای برنامه درسی، شش دور مشاهده از کلاس‌های درس، گزارش‌های ‌هفتگی معلمان ‌گزارشگر، نگرش‌سنج، و ‌مصاحبه با معلمان منتخب استفاده‌ شده است. یافته‌های بدست آمده، از چالش‌ها و کاستی‌های قابل‌توجهی از نظر ویژگی‌های محتوایی، روش آموزش، موقعیت‌های یادگیری، ارزشیابی از آموخته‌ها، کاربرد مواد و منابع آموزشی، زمان‌بندی، مکان و فضای ‌آموزش،‌ و بستر اجرایی حکایت می‌کند. از نظر آموزش خط تحریری و محتوا و روش ‌آموزش در ‌مناطق دوزبانه نیز، موانع و کاستی‌های قابل‌ توجهی در برنامه درسی اجراشده دوره اول ابتدایی مشهود است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Implemented Farsi Language Arts Curriculum in the Primary School

نویسنده [English]

  • n Salsabili
چکیده [English]

This study seems to evaluate the implemented Farsi language curriculum in of primary school. To this end it employs an evaluative procedure by characterizing the desired characteristics of implementing Farsi curriculum in primary school and comparing it with the characteristics of implemented Farsi curriculum, in order to recognize the shortcomings, weaknesses and strengths of implemented curriculum with regard to the curriculum components. The evaluation model stems from goal-oriented and management-oriented models of educational evaluation and uses mixed methods research in gathering data and applying research tools. The specific research goals of Iran's primary school Farsi curriculum evaluation includes four specified objectives: 1) explaining the desired characteristics of implementing Farsi curriculum in primary school; 2) exposing the characteristics of implemented Farsi curriculum in first cycle of primary school; 3) comparing the desired characteristics of implementing and the characteristics of implemented Farsi curriculum; and finally 4) examining the vertical coherence of the implemented Farsi Curriculum. To respond to the evaluation questions, field research was employed by using different tools including questionnaire on desired characteristics, observation of Farsi curriculum primary school classes, using the reports of reporting teachers in selected schools during the academic year, some interview with selected teachers and questionnaire on teachers’ viewpoints has been accomplished. The findings indicate that there are some shortcomings, obstacles and weaknesses in the selected content, instructing methods, using the curriculum materials, resources and supplementary books, evaluation of student’s achievement, the space, time-table and the climate of education in primary school.

کلیدواژه‌ها [English]

  • curriculum evaluation
  • implemented curriculum
  • Farsi language
  • primary school
  • curriculum components
  • desired curriculum
ابوالمعالی، خدیجه (1391). پژوهش‌کیفی از نظریه تا عمل. تهران: نشر علم.
احقر، قدسی. (1392). ارزشیابی کتاب فارسی و کتاب کار پایه دوم و ششم ابتدایی، گزارش پژوهش. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، پژوهشگاه‌مطالعات‌آموزش‌و‌پرورش.
بازرگان، عباس. (1380). ارزشیابی آموزشی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین‌کتب علوم‌انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
دستجردی کاظمی، مهدی و نجفی پازوکی، معصومه . (1393). ارزشیابی از بسته‌آموزشی فارسی سال‌سوم ابتدایی. گزارش پژوهش. تهران: سازمان ‌پژوهش و برنامه‌ریزی‌آموزشی، پژوهشگاه  مطالعات آموزش و پرورش.
راهنمای تدوین فارسی اول دبستان (کتاب معلم). (1391). تهران: وزارت ‌آموزش‌ و ‌پرورش، سازمان‌ پژوهش ‌ و‌ برنامه‌ریزی ‌آموزشی: اداره‌کل‌چاپ‌و‌توزیع کتاب‌های‌درسی.
راهنمای تدریس فارسی دوم دبستان (کتاب معلم). (1391). تهران: وزارت ‌آموزش‌ و ‌پرورش، سازمان‌ پژوهش ‌ و ‌برنامه‌ریزی ‌آموزشی، اداره‌کل‌چاپ‌و‌توزیع کتاب‌های‌درسی.
راهنمای تدریس فارسی سوم دبستان (کتاب معلم). (1392). تهران: وزارت ‌آموزش‌ و ‌پرورش، سازمان‌ پژوهش ‌ و‌ برنامه‌ریزی ‌آموزشی، اداره‌کل‌چاپ‌و‌توزیع کتاب‌های‌درسی.
سلسبیلی، نادر (1394). بررسی و تحلیل برنامه درسی ملی تدوین‌شده جمهوری اسلامی ایران بر اساس دانش‌نظری حوزه برنامه درسی، تجارب نظام‌های‌آموزشی و زیرنظام برنامه درسی در اسناد مربوط به تحول ‌بنیادین آموزش‌و پرورش. گزارش پژوهش. تهران: پژوهشگاه‌ مطالعات‌ آموزش ‌و ‌پرورش. آبان‌ماه 1394.
سلسبیلی، نادر (1391). ارزیابی موقعیت‌های یادگیری خلاق در برنامه درسی فارسی دوره ابتدایی (برنامه طراحی شده، تدوین شده و اجرا شده). فصلنامه تعلیم و تربیت (علمی-پژوهشی). (2) 28، تابستان 1391، 36- 9.
سلسبیلی، نادر (1389). ارزیابی برنامه درسی طراحی‌شده، تدوین‌شده و اجرا شده‌ی فارسی دوره ابتدایی بر ‌اساس معیار توجه به کل نگری در آموزش توانایی‌های زبانی. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی ( علمی-پژوهشی ). (1) 9، شماره مسلسل 33، 46-7.
سلسبیلی نادر. (1388). ارزیابی برنامه‌جدید آموزش زبان‌فارسی دوره ابتدایی (بخوانیم و بنویسیم) براساس کاربرد معیارهای الف- پرورش خلاقیت ب- توجه به کل نگری در آموزش توانایی‌های زبانی. گزارش نهایی پژوهش . تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت، پژوهشگاه مطالعات‌آموزش‌و‌پرورش.
قمری، حیدر. (1391). ارزشیابی کتاب درسی فارسی‌اول دبستان. گزارش پژوهش. تهران: سازمان‌ پژوهش ‌ و‌ برنامه‌ریزی ‌آموزشی، پژوهشگاه مطالعات ‌آموزش ‌و ‌پرورش.
فارسی ‌اول دبستان (بخوانیم). (1395). تهران: وزارت ‌آموزش‌ و ‌پرورش، سازمان‌پژوهش و برنامه ‌ریزی ‌آموزشی. اداره کل نظارت برنشر و توزیع مواد آموزشی.
فارسی ‌دوم ‌دبستان (مهارتهای‌خوانداری). (1395). تهران: وزارت ‌آموزش‌ و ‌پرورش، سازمان‌ پژوهش ‌ و‌ برنامه‌ریزی ‌آموزشی.‌ اداره‌ کل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی.
فارسی ‌سوم دبستان (خوانداری). (1395). تهران: وزارت ‌آموزش‌ و ‌پرورش، سازمان‌ پژوهش ‌ و‌ برنامه‌ریزی ‌آموزشی. اداره‌‌ کل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی.
فارسی‌ اول دبستان (مهارت‌های نوشتن). (1395). تهران: وزارت ‌آموزش‌ و ‌پرورش، سازمان‌ پژوهش ‌ و‌ برنامه‌ریزی ‌آموزشی. اداره‌ کل نظارت برنشر و توزیع مواد‌آموزشی.
فارسی‌ دوم دبستان (مهارت‌های نوشتاری). (1395). تهران: وزارت ‌آموزش‌ و ‌پرورش، سازمان‌ پژوهش ‌ و‌ برنامه‌ریزی ‌آموزشی. اداره کل نظارت برنشر و توزیع مواد‌ آموزشی.
فارسی‌ سوم دبستان (نوشتاری). (1395). تهران: وزارت ‌آموزش‌ و ‌پرورش، سازمان‌ پژوهش ‌ و‌ برنامه‌ریزی ‌آموزشی. اداره کل نظارت برنشر و توزیع مواد‌آموزشی.
قمری، حیدر. (1391). ارزشیابی کتاب درسی فارسی اول دبستان. گزارش پژوهش. تهران: سازمان‌ پژوهش ‌ و‌ برنامه‌ریزی ‌آموزشی، پژوهشگاه‌ مطالعات‌ آموزش ‌و ‌پرورش.
کرسول، جان‌دبلیو. و پلانو کلارک، ویکی‌ال. (1390). روش‌های‌پژوهش‌ترکیبی. ترجمه علی‌رضا‌ کیامنش و جاوید‌سرایی. تهران: نشر آییژ.
Block, C.C. (1997). Teaching the Language Arts. Second ed. Boston: Allyn and Bacon, Simon & Schuster Company.
California Department of Education. (2007). Reading/Language Arts Framework for California Public Schools Kindergarten through Grade Twelve. Developed by Curriculum Development and Supplemental Materials Commission.
Fisher, R. (1995). Teaching Children to Think. London, UK: Stanley Thornes Ltd.
Gens, P. & Provance, J. & Van Duyne, K. & Zimmerman, K. (1998). The Effects of Integrating a Multiple Intelligence Based Language Arts Curriculum On Reading Comprehension of First and Second Grade Students. Chicago, Il: M. A. Action Research Project, Saint Xavier University.
Goodman, Y. M. (2011). Sixty Years of Language Arts Education: Looking Back in Order to Look Forward English Journal, 101 (1), 17-25.
Goodwin, P. (Ed). (2004). Literacy through Creativity. New York: David Fulton Publishers.
Hays, J. (2008). JAPANESE ELEMENTARY SCHOOLS. Retrieved from: http://factsanddetails.com/japan/cat23/sub150/entry-2799.html
Ina V.S. Mullis, Michael O. Martin, Chad A. Minnich, Kathleen T. Drucker, and Moira A. Ragan (Editors). (2012).PIRLS 2011 Encyclopedia. International Association for the Evaluation of Educational Achievement (IEA). Boston College: USA.
King, M.L. (1991). Language Arts. In Lewy Arieh (Ed). The International Encyclopedia of Curriculum. Oxford: Pergemon Press.
Lemlech, J. K. (2010). Curriculum and Instructional Methods for the Elementary and Middle School. 7th. Ed. Boston, Ma: Pearson Education Inc.
Lambirth, A. (Ed.). (2005). Planning Creative Literacy Lessons. London: David Fulton Publishers.
Mc Neil, J. (1996). Curriculum, A comprehensive Introduction. 5th Ed. New York: Harper Collins College Publishers.
Morrow, L.M. (1997). Literacy Development in the Early Years, Helping Children Read and Write. Third ed. Boston, MA: Allyn and Bacon.
Stotsky, S. (2013). An English Language Arts Curriculum Framework for American Public Schools: A Model. Retrieved from: http://www.doe.mass.edu/frameworks/ela/0610draft.pdf
Walley, Carl W. & Walley, Kate. (1995). Integrating Literature in Content Areas. Westminster, CA: Teacher Created Materials, Inc.
USJP.org. (2005).Japanese Education in the 21st Century. Chapter 2: Preschool and Primary Education. Retrieved from: http://www.usjp.org/jpeducation_en/jpEdPrimary_en.html