بررسی خوانایی کتاب‌های فارسی دوره ابتدایی: پایه‌های اول تا ششم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 زبان شناسی و زبان های خارجی دانشگاه پیام نور تهران ایران

2 دانشکده زبانشناسی و زبانهای خارجی دانشگاه پیام نور تهران

3 دانشکدۀ زبانشناسی و زبانهای خرجی پیام نور تهران. ایران

4 زبانشناسی و زانهای خارجی پیام نور قزوین

چکیده

خواندن، مهارتی است که دانش­آموزان ایرانی آن­ را در دوره ابتدایی توسط کتاب­های فارسی از پایه اول تا ششم کسب می­نمایند. یکی از خصوصیاتی که باید در تدوین متون کتاب­های درسی توجه گردد، خوانایی است، زیرا خوانابودن متون به یادگیرنده کمک می­کند محتوای آموزشی را به درستی بخواند و بفهمد. اگرچه تحقیقات متفاوتی درباره خوانایی متون درسی صورت گرفته است، اما این در مقاله خوانایی همه متون در هر شش پایه تحصیلی دوره ابتدایی گزارش می‎شود. بررسی متن‏ها بر اساس سه شاخص فلش، فوگ و فرای دو نتیجه در برداشت: 1. اگرچه بر اساس شاخص فلش متن­ها آسان هستند، اما بر اساس شاخص‏های فوگ و فرای مناسب یک تا دو پایه تحصیلی بالاتر می­باشند و 2. معیار مشخصی برای ترتیب متون از آسان به دشوار دیده نشد، به گونه­ای که در بعضی از پایه­ها متن­های دشوارتر زودتر از متن­های آسان قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Readability of Farsi Textbooks in Primary School: First to Sixth Grades

نویسندگان [English]

  • Fereshteh Seraj 1
  • Belghis Rovshan 2
  • Arezoo Najafiyan 3
  • Fatemeh Yousefirad 4
1 payeme Noor Tehran
2 Tehran. Payame Noor
3 Tehran. Payame Noor
4 Qazvin. Payame Noor
چکیده [English]

Reading is a skill that Iranian students learn it in the first to sixth grades in primary schools by Farsi textbooks. Readability is one of the qualities should be considered in textbooks, because it helps learners to read and understand effectively. Different researches have been done about textbooks readability, but in this paper all texts in sixth grades of primary school have been investigated. The results of evaluating of texts based on Fog, Fry and Flesh Standard were two folds: 1. according to Flesh Standard, the texts were easy but based on Fry and Fog they were suitable for one or two upper level; 2. there was no standard for texts ordering, because in some grades more difficult texts have been placed prior to easier ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • reading skill
  • readability
  • Farsi text books
  • Primary School
ارجمند رشیدآباد، زهرا و همکاران (1396). فارسی دوم دبستان (چاپ ششم). تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی. دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی
اکبری شلدره، فریدون و همکاران (1397). فارسی اول دبستان (چاپ هشتم). تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی. دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی
اکبری شلدره، فریدون. نجفی پازوکی، معصومه. قاسم پور، حسین. محمدی، راحله (1397). فارسی سوم دبستان (چاپ ششم). تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی. دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی
اکبری شلدره، فریدون. نجفی پازوکی (1397). فارسی پنجم دبستان (چاپ پنجم). تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی. دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی
اکبری شلدره، فریدون. قاسم پور، حسین. جبلی اده، پریچهر. نجاران، فرح (1397). فارسی چهارم دبستان (چاپ چهارم). تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی. دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی
اکبری شلدره، فریدون و همکاران (1392). کتاب معلم فارسی سوم دبستان. تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی. دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی
استرنبرگ، رابرت (1395). روان شناسی شناختی (چاپ نهم). ترجمه: کمال خرازی، الهه حجازی. تهران: انتشارات سمت
جلیلی، سیداکبر (1395). تعین سطح متون خوانداری منابع آموزشی زبان فارسی از طریق شاخص­ها و فرمول­های خوانائی­سنجی. تهران: نشر نویسه پارسی. مجموعه مقالات برگزیده همایش ملی واکاوی منابع آموزشی زبان فارسی به غیر فارسی زبانان. 122-97
چستین، کنت (2000). گسترش مهارت های آموزش زبان. نور محمدی. محمود (مترجم). تهران: رهنما
دیانی، محمد حسین (1366). سه فرمول برای تشخیص سطح خوانایی نوشته های ویژه نوسوادان. نشریه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران. 39. 59-80
دیانی، محمدحسین (1379). سنجش خوانایی نوشته­های فارسی، خوانانویسی برای کودکان. مشهد: کتابخانه رایانه­ای
زلفی, طیبه. علی کوهی نژاد (1395). بررسی سطح خوانایی کتابهای فارسی «بخوانیم» سوم و چهارم (چاپ قدیم و جدید) بر اساس شاخص خوانایی گانینگ و مقایسه آن بر اساس سازه انگیزه پیشرفت، سومین کنفرانس بین المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی، تربت حیدریه، دانشگاه تربت حیدریه، https://www.civilica.com/Paper-ICPE03-ICPE03_615.html
زندی، بهمن (1384). روش تدریس زبان فارسی در دوره دبستان. تهران: سمت
زندیه، مریم. امینی گیلوران، روح ا...، فضل الهی، سیف ا... . حیدری، فاطمه (1394). ارزیابی و سنجش خوانائی کتاب علوم اجتماعی پایه ششم ابتدایی بر اساس فرمول های فلش و لافلین. کنفرانس سالانه رویکردهای نوین پژوهشی در علوم انسانی
شیخ زاده، مصطفی (1387). تحلیل محتوی سطح خوانایی کتابهای بخوانیم چهارم و پنجم ابتدایی بر اساس شاخص خوانایی گانیگ. مجله مطالعات برنامه درسی. 87 (9). 98-84
صدیقی فر، زهره. سجادی، شهره السادات، علوی، سیدبهنام (1396). خوانایی سنجی کتاب فارسی پایه هفتم سال تحصیلی 95-96 به سه شیوه فوگ، فرای و فلش. فصلنامه نوآوری های آموزشی. شماره 62 سال شانزدهم ص 105-124
عابدی، یوسف (1393). خواندنی های ناخوانا. کتاب ماه کلیات: اطلاعات، ارتباطات و دانش شناسی، 4، 37-33
عبدالملکی، ناصر (1395). تحلیل محتوای سطح خوانایی کتاب فارسی «بخوانیم» ششم ابتدایی براساس خوانائی گانینگ فوگ. مجموعه مقالات همایش ملی آموزش ابتدایی. 2156-2148
عباسی، حسین. کاظم زاده رحمانی، عارفه. نظرپور، مریم (1393). بررسی و تحلیل محتوای کتاب بخوانیم ششم ابتدایی بر اساس سنجش خوانایی. کنفرانس بین المللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی:
https://www.civilica.com/Paper-IBSCONF01-IBSCONF01_088.html
غلامی احمدی، معصومه. نوکاریزی، محسن. صنعت جو، اعظم (1395). تعین سطح خوانایی مقاله های دانشنامه رشد با هدف شناسائی مخاطب با استفاده از شاخص های گانینگ/دیانی، فلش/دیانی و فرای/دیانی. پژوهش نامه کتابداری و اطلاع رسانی 6 (1). 358-341
فضل الهی، سیف الله. ملکی توانا، منصوره (1390). ارزیابی و سنجش خوانائی کتاب علوم پایه سوم ابتدایی بر اساس پنج فرمول فرایه گانینگ، فلش، لافلین و کلوز. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران. 6 (22). 162-141
قادری گسک، محمدرضا. مرزوقی، رحمت اله (1396). بررسی و تحلیل خوانایی محتوای کتاب بخوانیم پایه ششم ابتدایی بر مبنای کارن گلانز و طبقه بندی بلوم، هشتمین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران، شرکت همایشگران مهر اشراق، https://www.civilica.com/Paper-RAFCON08-RAFCON08_029.html
قاسم پور مقدم، حسین و همکاران (1396). فارسی ششم دبستان (چاپ دوم). تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی. دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی
قادری مقدم، محمدابراهیم. سبحانی نژاد، مهدی (1395). اعتبار سنجی روش­های سنجش سطح خوانائی کتاب­های درسی. پژوهش در برنامه ریزی درسی. 13 (2). سال سیزدهم. 55-22
کریمی، عبدالعظیم و همکاران (1391). نتایج تیمز و پرلز 2011 و مقایسه آن با عملکرد دانش آموزان ایرانی در دوره های قبل. سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش. تهران: انتشارات مدرسه
محمدی اثر گله، مصطفی. اسماعیلی، مریم. رحیمی، محمدامین، محمدی، مهناز (1395). تحلیل محتوی سطح خوانایی کتاب فارسی ششم ابتدایی بر اساس شاخص های گانینگ و کلوز. اولین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی و مطالعات اجتماعی. قم
Chen. J. (2012). A survey of new readability formulas. Us-china foreign language. 10 (12). 1779-1783
Dubay, W.H. (2004). The principles of Readability. Impact Information, Costa Mesa, California. Retrieved from: http:// www.impactinformation.com/impactinfo/readability 02. Pdf.
-Owen, J. L. Dudley, J. E. (2007). A content analysis of the treatment ofinformative and reinforcing feedback in contemporary communication theory text book. American communication journal. Number 9
Macdonald-Ross, M. (1978). Language in text. Review of Research in Education, 6: 229-275
Marnell. G. (2008). Measuring readability: Part 1: The spirit is willing but the flesh is weak. Southern communicator.14. 12-18
Mullis, Ina V.S & elt (2017). PIRLS 2016 International Results in Reading. Timms and Pirlz international center
Tunmer, William E (2017). The cognitive foundations of learning to read: A conceptual framework for teaching beginning reading. Institute of education Messy University