شناسایی عوامل موثر در اختلالات املا نویسی دانش‌آموزان ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه تهران

2 عضو هیات علمی دانشگاه تهران

3 عضو هیات علمی دانشگاه تهران؛ دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی؛ گروه روشهای و برنامه های درسی و آموزشی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر در شکل‌گیری اختلالات املا‌نویسی دانش‌آموزان ابتدایی انجام گردید. بدین‌منظور از روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. داده‌ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار‌یافته با 23 نفر (9 کارشناس و 14 معلم) که به روش ملاکی انتخاب شده بودند، جمع‌آوری‌‌شد. برای اعتبار‌یابی یافته‌ها از راهبرد‌های ممیزی بیرونی، بازبینی نتایج توسط اطلاع‌رسانان، چند سویه‌سازی و درگیری طولانی‌مدت استفاده‌گردید. تحلیل داده‌ها به شناسایی و طبقه‌بندی 101 کُد، 19 زیرمضمون و 7 مضمون اصلی شامل، عوامل روانشناختی، ‌محیطی، زبان‌شناختی، برنامه‌ای، ادراکی، فردی و فیزیولوژیکی، منجر گردید. نتایج آشکار نمود که دانش‌آموزان دوره ابتدایی با اختلال‌های متعدد و متنوع املا‌نویسی مواجه هستند و این امر ضرورت توجه جدی مدیران و برنامه‌ریزان آموزش ابتدایی را به‌منظور ارتقای کیفیت آموزش املا‌نویسی، فرایند ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و جلوگیری از تشدید مخاطرات ناشی از آن را آشکار می‌نماید. در انتها، راهکارهای مناسب برای ارتقای وضعیت موجود و زمینه‌سازی برای کاهش اختلال‌های برشمرده شده ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Factor Affecting Dictation Disruption in Primary School Students Dor: https://dorl.net/dor/20.1001.1.17354986.1398.14.54.6.1

نویسندگان [English]

  • Mohammad Naserpour 1
  • Kamal Dorrani 2
  • Keyvan Salehi 3
1 University of Tehran
2 University of Tehran
3 faculty member, university of Tehran, faculty of psychology and Education
چکیده [English]

The aim of this present study is identifying the potential factors involved in dictation disruption in primary school students. For this purpose, a descriptive phenomenological method was used. 23 semi-structured interviews were completed by 14 primary teachers and 9 experts. The data analysis was conducted through Colaizzi's seven-step method, to identify and classify first 101 codes, 19 sub themes and 7 main themes. Member checking, triangulation and Prolonged Engagement were employed to validate the findings of External audit. The main extracted themes included: psychological, environmental, linguistic, program, understanding, personal, and physiological factors. The results revealed that elementary school students face numerous and variety of dictation disorders and this necessitates the immediate and serious attention and action of primary education administrators in order to improve the quality of dictation teaching, the process of assessing academic achievement and preventing the aggravation of its consequences. Based on the obtained results, the recommendations are presented for improving the status and providing context for reducing the disruptions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • dictation disorder
  • phenomenology
  • effective factors
  • primary education
ابراهیمی‌چابکی، محمد‌صادق ( 1392). املا و نظام نوشتاری زبان‌ فارسی. مجله تعلیم و تربیت استثنایی، 13(115)، 29-34.
ادیب سرشکی، نرگس (1380). کودکان استثنایی. تهران: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی و بهزیستی.
افروز، غلامعلی (1387). اختلالات یادگیری. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور
آقا بابایی، سارا؛ ملک‌پور، مختار؛ عابدی، احمد (1390). مقایسه کنش‌های اجرایی در کودکان با و بدون ناتوانی یادگیری املا: عملکرد در آزمون عصب- روان‌شناختی نپسی. روان شناسی بالینی، 3(4)، 35-40.
آلیانی، فاطمه (1394). آسیب شناسی درس انشاء در نظام آموزش ابتدایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران،
پیرزاده، اکبر؛ مهدوی، عبدااله؛ محمدی، محمد علی (1384). ارتباط کاهش شنوایی با افت تحصیلی در دانش آموزان پنجم ابتدایی شهر اردبیل. مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل. ۵ (۳)، ۲۲۵-۲۲۸
جلیل‌آبکنار، سیده سمیه و عاشوری، محمد (1392). نکته‌های کاربردی برای آموزش ‌دانش‌آموزان با اختلال یادگیری (اختلال در خواندن، نوشتن و دیکته) . تعلیم و تربیت استثنایی. ۳ (۱۱۶)،۳۱-۴۰.
خصالی، آزاده؛ صالحی، کیوان؛ و بهرامی، مسعود (1395). تحلیل ادراک و تجربه زیسته معلمان ابتدایی از دلایل ناکارآمدی برنامه ارزشیابی توصیفی ـ کیفی: مطالعه به روش پدیدارشناسی. مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 5 (12)، 121-152.
دشتی، فاطمه؛ مصرآبادی، جواد؛ زوار، تقی (1396). نیمرخ های دانش آموزان تک زبانه و دوزبانه براساس مشکلات خواندن و نوشتن. اندیشه های نوین تربیتی، 13(3)، 187-210.
سیادتیان، سیدحسین؛ عابدی، احمد؛ صادقیان، علیرضا (1392). اثر‌بخشی بازی‌درمانی بر بهبود توجه دیداری در دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری املا. مجله مطالعات ناتوانی. ۳ (۳)،۶۱-۷۰.
سیف‌نراقی، مریم؛ و نادری، عزت‌اله (1395). نارسایی‌های ویژه در یادگیری و چگونگی تشخیص و روشهای بازپروری. تهران: ارسباران
شجاعی، فهیمه (1394). بررسی و توصیف خطاهای املایی دانش‌آموزان دوم دبستان. فصلنامه تازه‌های علوم شناختی. 14(2)،  25-11
شهنی ییلاق، منیجه؛ کرمی، جهانگیر؛ شکرکن، حسین؛ مهرابی‌زاده‌هنرمند، مهناز (1382). بررسی همه‌گیر‌ شناسی ناتوانی درس املا. مجله روانشناسی کاربردی دانشگاهشهید چمران اهواز. 9(3)، 144-129
صالحی، کیوان؛ بازرگان، عباس؛ صادقی، ناهید و شکوهی یکتا، محسن (1394). بازنمایی ادراکات و تجارب معلمان از آسیب‌های احتمالی ناشی از ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی. فصلنامه مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی؛ 5(9)، 99-59
علیزاده، حمید؛ و کریمی، بهروز (1392). اختلال‌های یادگیری املا( ارزیابی و برنامه آموزش). تهران انتشارات روان
قمری گیوی، حسین (1388). مقایسه کارکردهای اجرایی در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه بیش‌فعالی، ناتوانی در یادگیری و کودکان بهنجار. مجله اصول بهداشت روانی. 11(44), 333-322.
کوزه‌گر، ظریفه (1386). رویکرد‌های آموزش برای حل‌ نوشتن (نارسانویسی، قرینه‌نویسی و وارونه‌نویسی). مجله تعلیم و تربیت استثنایی. 4(68-69)، 78-89.
محمدپور، احمد (1391). روش تحقیق کیفی، مراحل و رویه‌های عملی در روش شناسی کیفی. تهران: طیف نگار
 مرعشی، علی اکبر (1381). چگونه با دشواری‌های خط فارسی کنار بیاییم؟ ماهنامه آموزشی و پژوهشی تکنولوژی آموزشی. 5(17)، 69-57.
ملکیان، فرامرز؛ و آخوندی، آذر (1389). تأثیر چند رسانه‌ای آموزشی در درمان اختلال املاء دانش‌آموزان ویژه یادگیری شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 86-87. نوآوری‌های مدیریت آموزشی. 6(1)، 160-178.
میاه نهری،  فریده (1389). بررسی میزان شیوع مشکلات یادگیری در دانش آموزان پایه های دوم تا پنجم دوره ابتدایی استان گیلان.  تعلیم تربیت استثنایی، 102، 12-3.
میر شفیعی، سید داود (1393). روشهای تقویت املا در دوره ی ابتدایی. چاپ اول، انتشارات رشد
ناصرپور، محمد (1395). آسیب شناسی درس املاء در نظام آموزش ابتدایی: مطالعه‌ای به روش پژوهش آمیخته. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
نامه فرهنگستان (1378). دستور خط فارسی. متن پیشنهادی فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ضمیمه شماره 7نامه فرهنگستان. 
نریمانی، محمد؛ رجبی، سوران؛ افروز، غلامعلی؛ صمدی خوشخو، حسن (1390). بررسی کارآمدی مراکز ناتوانی‌های یادگیری استان اردبیل در بهبود علایم اختلال یادگیری دانش‌آموزان. ناتوانی‌های یادگیری. 1(1)، 109-128.
نوده‌ئی، خدیجه؛ صرامی، غلامرضا؛ کرامت، هادی (1395). رابطۀ کارکردهای اجرایی و ظرفیت حافظۀ کاری با عملکرد خواندن دانش‌آموزان: نقش سن، جنس و هوش. فصلنامه روانشناسی شناختی. 4 (3)، 11-22.
هالان، دانیل و کافمن، جیمز(1985). دانش آموزان استثنایی، مقدمه‌ای بر آموزش ویژه. ترجمه مهدی ‌محی‌الدین و همکاران 1392، تهران: ویرایش.
Azimi, E., & Mousavipour, S. (2014). The Effects of Educational Multimedia in Dictation and Its Role in Improving Dysgraphia in Students with Dictation Difficulty. Contemporary Educational Technology, 5(4), 331-340. [Persian]
Cavioni, V., Grazzani, I., & Ornaghi, V. (2017). Social and Emotional Learning for Children with Learning Disability: Implications for Inclusion. International Journal of Emotional Education, 9 (2),100-109.
Sakiz, H. (2018). Students with Learning Disabilities within the Context of Inclusive Education: Issues of Identification and School Management. International Journal of Inclusive Education, 22 (3), 285-305.
Bakhshayesh, K.D., Ahmadi, M.S., & Jafari Roshan, M. (2014). Improving Third Grade Primary School Dictation Disorder.  International Journal of Fundamental Psychology and Social Sciences (IJFPSS), 4(2), 23-30. [Persian]
Bradley,L., and Bryant, P.E.(1983). Categorizing sounds and learning to read: A Causal Connection. Nature, 301, 419_421
Dietrich, J.A., and Brady, S.A.( 2001). Pyonolgical representations of adult poor readers: Aninvestigation of specificity and stability. Applied Psycholinguistics, 22, 383_418.
Erdogan, O. (2017). The Effect of Cooperative Writing Activities on Writing Anxieties of Prospective Primary School Teachers. International Journal of Research in Education and Science, 3 (2), 560-570.
Gillespie, A., & Graham, S. (2014). A Meta-Analysis of Writing Interventions for Students with Learning Disabilities. Exceptional Children, 80 (4), 454-473.
Harris, K.R., Graham, S., and Deshler, D. (1998). Teaching every child everyday. Cambridge, MA: Brookline.
Joshi, R.M.(2003). Misconceptions about the assessment and diagnosis of reading disability. Reading Psychology, 24, 247_266.
Maria, A., & Cornoldi,C. (2015). Spelling Errors in Text Copying by Children with Dyslexia and ADHD Symptoms. Journal of Learning Disabiliti, 48, 73-83
Okari, F. M. (2016). The Writing Skill in the Contemporary Society: The Kenyan Perspective. Journal of Education and Practice, 7(35), 65-69.
Singh, C. K. S., Singh, A. K. J., Razak, N. Q., & Ravinthar, T. (2017). Grammar Errors Made by ESL Tertiary Students in Writing.  English Language Teaching, 10 (5), 16-27. [Persian]